Platenzaken maken een comeback, met dank aan jonge vrouwen

• Nina Bogosavac

  redacteur Economie

De hoezen zijn mooi, het is leuk om te verzamelen en het klinkt anders dan via Spotify. Het is een greep uit de reacties van jongeren die langspeelplaten kopen. In toenemende mate zijn zij verantwoordelijk voor het succes van vinyl. En steeds vaker zijn het jonge vrouwen, zien ondernemers.

Er komen platenzaken bij en bestaande winkels breiden uit. “Ze komen langzaam terug”, zegt onderzoeker Gertjan Slop van marktonderzoeker Locatus. 2022 was met 152 winkels in Nederland een dieptepunt voor winkels in beeld- en geluiddragers. Inmiddels staat de teller op 158.

Cijfers van de Kamer van Koophandel bevestigen het beeld. Zij laten een stijging sinds de coronajaren zien.

Op het niveau van 2004, toen er ruim 900 audiozaken waren, zit het nog lang niet. “We zien een voorzichtige ombuiging van de curve. Jarenlang zaten ze in een vrije val. Die is niet alleen gestopt maar het aantal neemt zelfs weer wat toe”, zegt Slop. Daaronder zijn ook winkels die ook andere producten verkopen dan vinyl.

Het zijn geen mega-aantallen maar de toename is niet te negeren, zegt Esther Vollebregt van Record Store Day Nederland, een dag in april waarop platenzaken wereldwijd speciale activiteiten organiseren.

“Van pop-up-stores tot koffietentjes die vinyl erbij verkopen en hele nieuwe zaken, allemaal benaderen ze ons zonder dat wij daar ons best voor doen. Wereldwijd is het populair maar Nederland staat wel in de top drie.”

Het succes van vinyl komt niet uit de lucht vallen: de omzet van cd’s en vinyl groeide in 2023 flink, naar ruim 16 en 38 miljoen euro. Ook dit jaar blijft het groeien, zegt brancheorganisatie NVPI.

“Ik kom hier wekelijks”, zegt een jonge vrouw in Sounds Venlo, een winkel van ruim duizend vierkante meter. “Ik koester echt mijn favoriete artiesten. Het is een mooi iets om te hebben en te draaien en het heeft een andere klank dan Spotify. Ik spaar hiervoor.”

Marlies is al veertig jaar eigenaar van de zaak in Venlo. Volgens haar gaat het nu heel erg goed. “Jarenlang hebben we de tering naar de nering gezet, met de opkomst van downloaden en streamen. Om nu te zien dat die markt zo aantrekt is bizar. Het is ook gewoon een heel mooi product.”

Jongeren zijn onder haar klanten goed vertegenwoordigd, vooral jonge vrouwen. “Van oudsher is die muziekwereld een mannenbolwerk. Je ziet dat ze bij die bakken staan en het inhoudelijk over muziek hebben.”

Esther Lutgendorff is al tien jaar eigenaar van Velvet Amsterdam. “De laatste maanden is de toename extra sterk, het Taylor Swift-effect. Oudere generaties zie ik steeds minder. In mijn winkel zeggen jongeren: als mijn salaris er is, kom ik weer. Zij zien duidelijk: ik hoef niet van obscure punkbands te houden om me thuis te voelen in de platenzaak.”

De Utrechtse platenzaak Plato is sinds 1978 een begrip in de stad en ver daarbuiten. Door de toegenomen populariteit barstte het pand uit zijn voegen. De winkel zit nu iets verderop: ruim drie keer zo groot.

“Ik heb geen verstand van vierkante meters, maar hier kan ik elke dag met gemak mijn tienduizend stappen zetten. In het verleden moest ik in het oude pand dan ’s avonds nog wat bij stappen”, lacht mede-eigenaar Jeroen Vedder.

Ruim twee jaar geleden ging ook het filiaal in Deventer naar een ruimer pand. In Utrecht verwacht Vedder wat betreft omvang geen moeilijkheden. “Er is geen enkel probleem om die nieuwe winkel te vullen, de vraag naar vinyl is constant en blijvend.”

In Zevenaar zat de afgelopen 23 jaar geen platenzaak. Sinds deze zomer kunnen muziekliefhebbers weer hun hart ophalen in de winkel van Rick Salemink, The Music Fool. Al jarenlang een muziekfan, besloot de voormalige salesmanager in tuinartikelen dat de tijd rijp was.

Ook hij ziet een verschuiving in klandizie. “Tot een paar jaar geleden zag je op beurzen vaak mannen van middelbare leeftijd. Nu zie ik vooral jonge mensen en meiden. Ik ben pas drie maanden bezig en geef mezelf een jaar om rendabel te worden. Met het momentum zit het wel goed.”