Podcast De Dag: terugkijken op de eerste 25 jaar van dit millennium

• Judith van de Hulsbeek

  redacteur podcast De Dag

De eerste 25 jaar van dit millennium zitten er bijna op. Om dat moment te markeren kiezen in podcast De Dag vijf prominente Nederlanders vijf voor hen betekenisvolle momenten uit die eerste kwart eeuw.

Aan het woord komen NOS Journaal-anchor Rob Trip over nieuws, rapper Yousef Gnaoui (Sef) over muziek, journalist en historicus Geert Mak over Europa, documentairemaakster Sunny Bergman over protest en techkenner Erwin van der Zande over de belangrijkste technologische ontwikkelingen tussen 2000 en 2024.

In de eerste aflevering blikt Rob Trip terug op een kwart eeuw nieuws. Hij vertelt hoe hij vroeger uitkeek naar de eeuwwisseling. “Ik ben nog van de generatie dat je als jongetje in een stripboek het jaartal 2000 zag staan en dacht: dat is de toekomst.”

Trip presenteert sinds 2010 het NOS Achtuurjournaal en zat bij de grote gebeurtenissen van deze eeuw vaak op de eerste rang. Dat is spannend, maar soms ook moeilijk, vertelt hij. “Met de kennis van nu heb je over bepaalde zaken makkelijk praten. Maar als je van uur tot uur, soms van minuut tot minuut, met nieuws bezig bent en onderwerpen op hun waarde probeert te schatten, is dat pittig. Achteraf denk je soms: had ik toen maar een grammetje van de wijsheid van nu gehad.”

Bij het eerste grote nieuwsmoment van deze eeuw – de aanslagen van 11 september 2001 – was Trip herstellende van een herseninfarct. “Ik stond aan de grond genageld toen ik het hoorde en mijn hoofd ontplofte meteen van de koppijn. Die was ineens weer terug.”

Als tweede beslissende moment kiest hij de moord op Pim Fortuyn, op 6 mei 2002. Vanwege de moord zelf, maar ook vanwege de impact die de moord heeft gehad op de Nederlandse politiek en journalistiek. “De focus lag ineens volop op de stem van het volk.”

Andere momenten die Trip extra bijbleven zijn het Parijse klimaatakkoord (2015), de MeToo-beweging en corona. Hij interviewde op 27 februari 2020 minister Bruins voor Medische Zorg in een live-uitzending, toen die ineens een briefje overhandigd kreeg waarop het eerste coronageval in Nederland werd bevestigd. “Hij was verbijsterd, verstijfde helemaal. Een absurd moment, achteraf bezien. Nu denk je: natuurlijk moest het ook naar Nederland komen, maar toen was het echt een schok.”

Kritiek heeft Trip op de stelligheid waarmee in die beginperiode werd gecommuniceerd, bijvoorbeeld door premier Rutte. “Waarom mogen slijterijen open blijven en moeten boekhandels dicht? Daar was eigenlijk geen logisch antwoord op te geven, maar hij blufte zich daar gewoon doorheen.” Of de media te volgend zijn geweest? “In het begin was het vooral informeren. Maar meteen daarna kwamen toch de kritische vragen. Met weinig goede antwoorden, dat wel ja.”

Artiest Yousef Gnaoui, beter bekend als Sef, laat op dinsdag in de podcast zijn licht schijnen op 25 jaar muziek. Hij staat stil bij de immense invloed van streamingdiensten en social media, zowel op het verdienmodel voor artiesten als de opbouw van nummers.

Met presentator Marco Geijtenbeek praat hij over ontwikkelingen als autotune en het feit dat niet-Westerse artiesten “eindelijk” een grotere stem hebben gekregen in de muziekwereld. Meest invloedrijk was volgens hem de rapgroep Migos, niet alleen in de hiphop, maar ook daarbuiten. “Je hebt een tijd voor en een tijd na de Migos. Ook bijvoorbeeld Taylor Swift en grote Amerikaanse countrysterren zijn door hen beïnvloed.”

Over de recente Europese geschiedenis komt journalist en historicus Geert Mak aan het woord. Hij wijst erop hoe euforisch we aan deze eeuw begonnen. “‘Het kan niet op’, kopte de Telegraaf”, vertelt Mak. Ook bij de invoering van de euro werd nog volop feest gevierd.

Een banken- en coronacrisis en een grootschalige grondoorlog verder, zitten we er in Europa heel anders bij. “We hebben van de crises geleerd, Europa is steviger geworden. Maar we hebben weinig grip op de toekomst en dat maakt mensen onzeker.”

Documentairemaakster Sunny Bergman spreekt De Dag over een kwart eeuw protest. Zelf was Bergman actief in meerdere protestbewegingen.

Ze koos voor deze serie een aantal activisten uit deze eeuw die haar inspireerden: Jerry Afriyie van Kick Out Zwarte Piet, Tarana Burkę, grondlegger van de MeToo-beweging en Esther Kiobel, de Nigeriaanse activiste die Shell voor de rechter daagde voor medeplichtigheid aan de moord op haar man. Misschien niet de allerbekendste namen, maar dat is precies waar het Bergman om gaat. “De mensen die het harde werk doen, worden vaak overschaduwd door bekendere en vaak witte mensen.”

Op vrijdag sluiten we af met techkenner Erwin van der Zande, hoofdredacteur van Bright. Hij bekijkt de afgelopen 25 jaar met gemende gevoelens. “Technologie heeft een onmiskenbare en onomkeerbare invloed op ons leven gehad.”

Samen met presentator Elisabeth Steinz bespreekt hij onder meer de revolutie die de smartphone destijds was. Van der Zande verheugt zich op de opvolger van de mobiele telefoon. “Het is best raar dat we nog steeds zo’n log stuk glas met ons meezeulen.”