NOS Nieuws••Aangepast
De Russische president Poetin zegt bereid te zijn tot directe onderhandelingen met Oekraïne. Hij stelde in een mediaoptreden voor om komende donderdag in het Turkse Istanbul te praten. Hij zei daaraan geen extra voorwaarden te verbinden, maar gaf ook geen enkele indicatie dat de reeks voorwaarden die hij eerder stelde van tafel zijn.
Zo zei Rusland eerder dat Oekraïne al het door Rusland illegaal geannexeerde gebied moet inleveren, ook grondgebied dat nu niet wordt bezet door Rusland. Verder zou Oekraïne volledig moeten ontwapenen en kan het geen lid worden van de NAVO. Ook zou president Zelensky weg moeten. Die voorwaarden betekenen de facto een volledige overgave van Oekraïne aan Rusland, dat begin 2022 illegaal zijn buurland binnenviel.
Poetin herhaalde dat hij “de wortel van het conflict wil aanpakken voor een langdurige, blijvende vrede in historisch perspectief” zonder specifiek te worden. Hij zei open te staan voor een bestand of staakt-het-vuren dat “een eerste stap kan zijn in een langdurige vrede, geen opmaat naar een vervolg van het gewapende conflict”. Binnenkort spreekt hij verder over het voorstel met de Turkse president Erdogan.
Poetin maakte zijn aanbod bekend na het aflopen van een eenzijdig staakt-het-vuren dat hij had afgekondigd om de afgelopen dagen de overwinning op nazi-Duitsland te vieren. Hij zei erbij dat Oekraïne in die periode meerdere keren had geprobeerd de grens met Rusland aan te vallen. Oekraïne zei juist dat de Russen zelf hun eigen bestand geregeld hadden geschonden.
Enkele uren nadat Poetin het voorstel had bekendgemaakt meldde de burgemeester van Kyiv dat de Oekraïense hoofdstad weer met drones werd aangevallen. Inwoners van de stad melden aan persbureau Reuters explosies te hebben gehoord.
Europees ultimatum
Oekraïne heeft nog niet gereageerd op het voorstel. Afgelopen dag waren de leiders van Frankrijk, Duitsland, Polen en Groot-Brittannië naar Kyiv gereisd om bij Moskou aan te dringen op een onvoorwaardelijk staakt-het-vuren van 30 dagen.
Aan dat plan had de Amerikaanse president Trump al eerder zijn steun gegeven, maar het Kremlin hield tot nu toe de boot af. Ook nu ging Poetin niet in op het voorstel. De Europese leiders dreigden in Kyiv de sancties tegen Rusland aan te scherpen als het land niet voor aanstaande maandag instemde met een bestand.
In de weken na de Russische inval in Oekraïne van februari 2022 spraken beide landen al met elkaar in Istanbul over vrede. Die gesprekken liepen op niets uit omdat Rusland bleef vasthouden aan voor Oekraïne onaanvaardbare eisen als het opgeven van een groot deel van zijn eigen grondgebied, het laten varen van de wens lid te worden van de NAVO en het vertrek van president Zelensky. Toen vervolgens Russische gruweldaden als het bloedbad in Boetsja werden ontdekt, raakte het overleg definitief in het slop.
Hoewel Rusland zelf ook hardnekkig vast bleef houden aan de eigen eisen, legde president Poetin vannacht de schuld van het stuklopen van de onderhandelingen bij Oekraïne. “Laat me jullie herinneren dat wij niet zijn weggelopen in 2022, dat was Oekraïne. Maar ondanks alles stellen wij nu weer voor de onderhandelingen te hervatten.”
Er is inmiddels op het wereldtoneel veel veranderd dat voor Poetin positief kan uitpakken. Zo staat de Amerikaanse president Trump veel welwillender tegenover de Russische standpunten dan zijn voorganger Biden. Trump heeft al uitgesloten dat Oekraïne lid kan worden van de NAVO en liet doorschemeren dat hij het opgeven van bijvoorbeeld de Krim in ruil voor vrede een reële optie vindt.
Ook legde hij keer op keer de schuld van het conflict bij de Oekraïense president Zelensky. Westerse bondgenoten als Frankrijk en Groot-Brittannië bleven er echter op wijzen dat het Rusland was dat de grenzen van zijn buurland schond.
