Proef handhaven seksuele straatintimidatie in Utrecht levert 1 proces-verbaal op

Een proef waarbij boa’s handhaven op seksuele straatintimidatie in de gemeente Utrecht heeft tot dusver maar één keer geleid tot een proces-verbaal. Wel is er een toename in het aantal meldingen van seksuele intimidatie op straat, meldt het gemeentebestuur.

Sinds 1 juli is het maken van seksueel intimiderende opmerkingen op straat, in winkels en op sociale media landelijk strafbaar en kunnen slachtoffers aangifte doen. Op dezelfde datum begon Utrecht met een pilot waarbij een aantal speciaal getrainde boa’s de bevoegdheid heeft om bij het zien of horen van seksuele straatintimidatie een proces-verbaal op te stellen.

Tijdens de pilot, die tot juli 2025 loopt, wordt gekeken hoe de handhaving verloopt en hoe effectief die is. Het doel is om daders op heterdaad te betrappen. Boa’s die seksuele intimidatie waarnemen, kunnen dan een proces-verbaal opstellen. Vervolgens gaat de zaak naar het Openbaar Ministerie en kijkt een rechter ernaar.

De gemeente zegt dat de afgelopen twee maanden flink meer meldingen van straatintimidatie zijn binnengekomen dan de maanden ervoor en dan dezelfde periode vorig jaar.

In juli en augustus ging het om respectievelijk 35 en 30 meldingen, in mei en juni waren dat er 9 en 14. De toename valt volgens de gemeente mogelijk te verklaren door de publieke aandacht voor de nieuwe wet.

Sinds de start van de proef zijn er vijf acties gehouden in het centrum, het stationsgebied en de wijk Lombok. Volgens de gemeente zagen de boa’s tijdens zo’n actie gemiddeld één of twee keer zogenoemde grensgevallen van seksuele straatintimidatie. Het gaat dan om sissen, nastaren en suggestieve vragen stellen of opmerkingen maken. Deze incidenten waren volgens de gemeente niet strafbaar genoeg voor een proces-verbaal.

Twee keer werd wel een overtreding geconstateerd, maar in beide gevallen waren de daders minderjarig. Daarom kregen ze een waarschuwing en een corrigerend gesprek op straat, meldt de gemeente. In beide gevallen is ook op straat met de slachtoffers gesproken, om te kijken of zij nog een vorm van hulp nodig hadden.

Bij de ene keer dat een proces-verbaal werd opgesteld, was het een boa van het speciaal opgeleide team zelf die, buiten de acties om, zelf seksueel werd geïntimideerd.

Een woordvoerder van de gemeente erkent bij RTV Utrecht dat het in de praktijk lastig is om aan te tonen wanneer het om een strafbaar feit gaat. “De handhavers moeten iemand op heterdaad betrappen. Vervolgens moeten zij een hele checklist afgaan om te kijken of iets strafbaar is.”

Boa- en politievakbonden zeiden voor het ingaan van de nieuwe wet tegen onderzoeksprogramma Pointer twijfels te hebben over de uitvoerbaarheid van de wet. Zo noemde vakbond ACP de opstapeling van nog meer taken van boa’s eerder al een “heel grote uitdaging”. Ook waren er zorgen over de haalbaarheid van het op heterdaad betrappen van daders.