Provincie presenteert tweetalige verkeersborden: Nederlands boven, Fries onder

Verkeersborden langs de provinciale wegen in Friesland worden volgend jaar tweetalig. De provincie Friesland is er nu ook uit hoe dat eruit komt te zien.

Begin dit jaar werden de tweetalige verkeersborden in de provincie al aangekondigd. Op bijvoorbeeld een bord met ‘fietspad’ komt dan ook het Friese fytspaad te staan en bij een afrit komt er Út op het blauwe bord met Uit. Er is de afgelopen tijd nagedacht over in welke volgorde de talen komen te staan.

Op advies van een verkeerspsycholoog komt de Friese tekst onder de Nederlandse tekst. “We hebben ervoor gekozen om geen borden te maken met Fries boven en Nederlands onder”, zegt de Friese gedeputeerde Eke Folkerts tegen Omrop Fryslân. “Een verkeerspsycholoog heeft ons geadviseerd dat het het beste is om de taal die in het hele land in het onderwijs wordt gebruikt bovenaan te zetten.”

Bij het ontwikkelen van de tweetalige borden heeft de provincie ook gekeken naar modellen van tweetalige gebieden in het Franse Bretagne, Brussel, Canada en Zwitserland. Een goed doordacht ontwerp moet verwarring bij verkeersdeelnemers beperken, is het idee.

Niet iedereen is het eens met de keuze van de provincie. De gemeente Achtkarspelen liet twaalf jaar geleden een volledig Friese verkeersbord maken met de tekst ‘fytspaad’. Dat bord is echter nooit geplaatst, omdat het in strijd was met de wet.

Wethouder Tjibbe Brinkman van Achtkarspelen accepteert nu tweetalige borden, maar vindt wel dat de Friese tekst bovenaan moet komen. “Het Fries moet boven. Scheef eronder maakt van het Fries een soort zoethoudertje bij de boodschappen.” Hij is niet onder de indruk van de argumentatie van de verkeerspsycholoog. “Wie bepaalt dat een ander te dom is om Fries te lezen? Mensen kunnen het heus wel zien vanuit de auto.”

De provincie streeft ernaar om de verkeersborden langs de provinciale wegen zoveel mogelijk in 2026 aan te passen. Bij sommige borden kan dat worden opgelost met nieuwe stickers, maar op andere plekken is een groter bord nodig. Alleen al langs provinciale wegen gaat het om honderden verkeersborden, en dan komen daar nog de borden langs de rijkswegen en die van de gemeenten bij.

De meeste Friese gemeenten hebben aangegeven dat ze de verkeersborden ook tweetalig zullen maken. Veel gemeenten in de provincie hebben al tweetalige plaatsnaamborden bij de grens van de bebouwde kom staan of hanteren alleen de Friese plaatsnaam.

Bij het vervangen van de verkeersborden gaat het bijvoorbeeld om de borden met het woord ‘sône’ voor 30 kilometerzones. “Gemeenten hebben een eigen beleid wat betreft het tempo”, zegt Folkerts. “Sommige gemeenten passen de borden aan als ze aan vervanging toe zijn, andere doen het sneller.”

Voor de verkeersborden zijn twee ontwerpen ontwikkeld: één met de Friese tekst onder een horizontale lijn en één met de Friese tekst cursief. Inwoners kunnen tot 23 december stemmen op de variant die hun voorkeur heeft. Wat het tweetalig maken van de verkeersborden precies kost, weet gedeputeerde Folkerts nog niet. Zodra de keuze voor het ontwerp definitief is, gaat de provincie een offerte opvragen.

Vorig jaar trok toenmalig minister De Jonge van Binnenlandse Zaken 18 miljoen euro uit voor bevordering van de Friese taal. Een aanzienlijk deel van dat bedrag gaat naar Friestalig onderwijs, maar er is dus ook geld om de verkeersborden langs de wegen en fietspaden tweetalig te maken.

In 2022 begon Friesland al met de plaatsing van Friestalige borden langs de vaarwegen. Ook worden sinds die tijd omleidingsroutes op gele borden in twee talen aangegeven.