Reacties op Miljoenennota • Schoof: tijd nodig voor plannen

Kabinetsplannen stemmen NOC*NSF verdrietig: ‘Dit is kaalslag’

Algemeen-directeur Marc van den Tweel van NOC*NSF nam dinsdag geen blad voor de mond toen hij de plannen van het kabinet-Schoof onder ogen kreeg. “Dit is een harde klap voor de Nederlandse sport. Ik ben zeer teleurgesteld.”

“Wat goed is, is dat we in 2025 niet gekort worden in de sportbegroting van het ministerie van VWS”, zei hij. De maatregelen van het ministerie van Financiën raken de Nederlandse sport volgens hem des te meer.

De btw op sportscholen, zwembaden en ijsbanen gaat vanaf 2026, zoals eerder aangekondigd, omhoog van 9 naar 21 procent. Sportverenigingen vallen buiten deze maatregel. Ook gaat de kansspelbelasting als voorzien omhoog, waardoor de afdracht van de Nederlandse Loterij aan de georganiseerde sport omlaag gaat.

‘Kabinet ontmoedigt elektrische auto’

Autobelangenorganisaties ANWB, RAI en BOVAG maken zich zorgen om de plannen van het kabinet met elektrische auto’s. “De aanschaf blijft ondersteund worden”, stond er in het Hoofdlijnenakkoord. Maar in de Miljoennota ziet dat er soberder uit: de belastingvoordelen voor elektrische auto’s worden afgebouwd en er komt alleen een gedeeltelijke gewichtscorrectie van de motorrijtuigenbelasting.

Omdat elektrische auto’s vanwege hun accu’s veel zwaarder zijn dan benzineauto’s, hadden autolobbyclubs gepleit voor een gewichtscorrectie. De ANWB zegt dat er eerder een correctie van 40 procent was afgesproken, terwijl er in de nieuwe plannen een correctie van 25 procent staat. De gewichtscorrectie in de berekening van de motorrijtuigenbelasting verdwijnt ook een jaar eerder dan was gepland.

De organisaties vrezen dat de stimuleringsmaatregelen zo snel worden afgebouwd dat mensen ontmoedigd worden om een elektrische auto aan te schaffen.

Kijken: bijzondere foto’s

Tussen alle ceremoniële onderdelen door, maar ook tijdens de plechtigheden, schoten de ANP-fotografen opvallende en grappige beelden:

Vakbond noemt maatregelen een klap in het gezicht

Vakbond FNV mist concrete oplossingen voor grote problemen in de plannen van het kabinet. “Mooie woorden verhullen een gebrek aan visie en ambitie,” aldus voorzitter Tuur Elzinga.

De vakbond vindt dat de plannen van het kabinet vooral het bedrijfsleven goed doen, en niet de werkende Nederlanders. “De verhoging van minimumloon, de AOW en de uitkeringen en lastenverlichting voor werkenden wordt teruggedraaid.”

FNV noemt het een extra klap in het gezicht van mensen dat de WW en de WIA in het gedrang komen. “Juist wanneer het even tegenzit, heb je behoefte aan zekerheid.” De vakbond vindt dat het kabinet het tegenovergestelde doet van wat ze beweert.

Xander van der Wulp: ‘Kabinet zet zich af tegen voorgaande kabinetten’

“Met de zin ‘wat kan wel’ zet het kabinet zich echt duidelijk af tegen voorgaande kabinetten”, zegt politiek verslaggever Xander van der Wulp. “Die zouden zich te snel hebben neergelegd bij adviezen als iets niet zou kunnen, bijvoorbeeld volgens de wet of eerder gemaakte afspraken.”

“Dit kabinet zegt dingen te willen gaan loswrikken. Maar hoe ze dat gaan doen, blijft nog een beetje onduidelijk. Ze zeggen ook dat het een heel ingewikkelde opdracht gaat worden, bijvoorbeeld omdat er in veel sectoren een personeelstekort is en omdat de financiën steeds beperkter zijn.”

Kabinet: asiel en migratie tot 2027 duurder, daarna dalen de kosten

Het kabinet verwacht dat de druk op de asielketen in 2025 en 2026 blijft. Het Centraal Orgaan opvang asielzoekers, dat over de opvang gaat, het NIDOS, dat minderjarigen opvangt en de IND, die de asielaanvragen afhandelt, kosten dan fors meer geld. De asielbeperkende maatregelen zouden vanaf 2027 effect moeten hebben. Vanaf dat jaar heeft het kabinet bijna een half miljard euro minder begroot en vanaf 2028 is dat bijna het dubbele van dat bedrag.

Waar de regering nu rekent op zo’n 70.000 asielzoekers per jaar, wordt vanaf 2027 nog maar van bijna 25.000 mensen uitgegaan.

Het Rijk gaat er ook van uit dat er geen Oekraïense vluchtelingen meer opgevangen hoeven worden. Voor dit jaar is er nog 3,4 miljard euro begroot, volgend jaar iets meer. Daarna stopt de tijdelijke opvang en verwacht het Rijk geen geld meer uit te geven. De IND krijgt wel meer geld om de papieren van de Oekraïense vluchtelingen op orde te brengen.

Meerdere maatregelen om woningbouw te stimuleren

Het kabinet streeft naar 100.000 woningen per jaar erbij. Daar wordt in totaal 5 miljard euro voor uitgetrokken tot en met 2029. Daarbovenop stelt het kabinet 2,5 miljard euro extra beschikbaar voor infrastructuur rondom die nieuwe woningen.

Eind dit jaar organiseert het kabinet een zogeheten woontop. Daar moeten concrete afspraken worden gemaakt met gemeenten, provincies, investeerders en woningcorporaties over het aanpakken van de woningnood.

Een van de maatregelen om meer huizen te bouwen is een nieuwe subsidie: de realisatiestimulans. Dat is een vast bedrag dat gemeenten krijgen voor elke betaalbare woning die ze realiseren. Het kabinet trekt daar wel pas in 2026 geld voor uit. Het gaat dat jaar om ruim 360 miljoen euro.

Om investeringen in huurwoningen te stimuleren wordt de overdrachtsbelasting voor woningen waar de koper niet in gaat wonen verlaagd: van 10,4 naar 8 procent. Ook dat gebeurt pas in 2026.

Podcast De Dag blikt vooruit op het belangrijke debat van morgen

Na Prinsjesdag volgen vanaf morgen de Algemene Politieke Beschouwingen, het belangrijkste jaarlijkse debat in de Tweede Kamer. Dit jaar zit er een voor het eerst een extraparlementair kabinet, de premier is onervaren en drie van de coalitiepartijen regeerden niet eerder mee.

In Podcast De Dag blikken politiek verslaggever Jorn Jonker en voormalig D66-leider Alexander Pechtold vooruit op het debat.

Beluister de aflevering hier.

Regelingen om inkomens te ondersteunen worden minder ingewikkeld

Op het ministerie van Sociale Zaken gaan minister Van Hijum (NSC) en staatssecretaris Nobel (VVD) van Participatie en Integratie verder op de weg die het vorige kabinet insloeg. Het uiteindelijke doel is dat een groot deel van het huidige stelsel van inkomensondersteuning op de schop gaat. Dat is een langdurige operatie die meerdere kabinetsperiodes gaat duren. Want het stelsel is ingewikkeld en toeslagen, belastingen en allerlei regelingen zijn vaak met elkaar verstrengeld.

Ondertussen worden enkele knelpunten in het huidige sociale zekerheidsstelsel aangepakt. Ook daarin volgt het kabinet Schoof grotendeels de lijn die eerder werd ingezet.

Regelingen om inkomens te ondersteunen worden minder ingewikkeld gemaakt. Belangrijk, zegt het kabinet, want er blijft te veel geld liggen dat bedoeld is voor mensen die het goed kunnen gebruiken. Om te voorkomen dat mensen in financiële problemen raken, wordt onder meer de kwaliteit van de schuldhulpverlening verbeterd. Ook moeten de kosten voor invordering van een schuld minder snel oplopen.

De positie van flexwerkers wordt versterkt en het misbruik van arbeidsmigranten aangepakt. Ook op dit vlak volgt het kabinet eerder ingezette initiatieven.

Politie blij met extra geld, maar komt nog altijd tekort

De politie krijgt er geld bij, onder andere voor digitale opsporing en de aanpak van cybercrime. Dat is hard nodig, reageert korpschef Janny Knol van de Nationale Politie. “We hebben nog niet altijd een goed antwoord op digitale criminaliteit, terwijl de impact op slachtoffers groot is.”

Ondanks het extra geld (in totaal 280 miljoen euro) zegt de politie nog altijd een tekort te hebben. Daarom wordt volgens Knol onderzocht “of er werk is dat we anders kunnen aanpakken of waar we helemaal mee kunnen stoppen”.

‘Bezuinigingen ontwikkelingshulp zetten cruciaal werk, reputatie en belangen op spel’

Het kabinet spreekt weer van ontwikkelingshulp in plaats van ontwikkelingssamenwerking. Ook wordt er 300 miljoen euro op bezuinigd. Het gaat om bijvoorbeeld hulp op het gebied van voedselzekerheid, vrouwenrechten en onderwijs. Helemaal onverwacht is dat niet. PVV-minister Klever voor Ontwikkelingssamenwerking wilde toen zij nog Kamerlid was ontwikkelingshulp helemaal afschaffen.

Ook gaat er 29 miljoen euro minder naar ‘opvang in de regio’, terwijl het beperken van de instroom van asielzoekers een van de prioriteiten is van dit kabinet. Dat lijkt tegenstrijdig met wat er later in de begroting staat, namelijk dat “de inzet op migratie en opvang in de regio onverminderd relevant blijft.”

Het kabinet breekt met de gebruikelijke internationale systematiek waarbij de begroting voor ontwikkelingssamenwerking is gekoppeld aan de groei van de economie. Groeit de economie, dan neemt het budget voor buitenlandse hulp met hetzelfde percentage toe.

“Nederland werkt samen met mensen wereldwijd aan oplossingen voor de grootste mondiale uitdagingen zoals honger, ondervoeding, gebrek aan schoon drinkwater en de gevolgen van oorlog en rampen.”, zegt Partos, brancheorganisatie van ontwikkelingssamenwerking. “De aangekondigde bezuinigingen op ontwikkelingssamenwerking zetten dit cruciale werk, én Nederlands internationale reputatie en belangen, op het spel.”

Ondernemersorganisaties positief over plannen kabinet

Ondernemersorganisaties VNO-NCW en MKB-Nederland zijn overwegend positief over de miljoenennota. Vooral het “voorspelbare en stabiele fiscaal beleid” en hiermee de aandacht voor “een goed ondernemersklimaat”, valt goed bij de organisaties. Ze zijn tevreden dat het kabinet een aantal maatregelen terugdraait, wat het ondernemersklimaat ten goede gaat komen. Bijvoorbeeld het verlagen van de MKB-winstvrijstelling, de verhoging van de energiebelasting, de tariefverhoging box 2 en verdere versobering van de expatregeling.

“De laatste jaren zijn ondernemers steeds weer geconfronteerd met extra lasten en regels,” reageert Jacco Vonhof, voorzitter van MKB-Nederland. “Het is goed dat daar in 2025 eindelijk een eind aan komt en dat er conform onze aanbevelingen wordt begonnen aan het snijden in de regelbrij.”

De ondernemersorganisaties benadrukken wel dat vak- en kennismigranten nodig zullen blijven en uiten zorgen over de houding van het kabinet richting Brussel. “Veel van de grote uitdagingen waar we in Nederland voor staan gaan over de landsgrenzen heen en vragen om een gezamenlijke Europese oplossing.”

De organisaties noemen de btw-verhoging voor logies, sport en cultuur als minpunt van de miljoenennota. Ook missen VNO-NCW en MKB-Nederland een lange termijnvisie voor het verdienvermogen van Nederland. “Bezuinigingen op kennis, innovatie en onderwijs zijn in dit kader ongewenst.”

Vereniging Eigen Huis: kabinet moet zonnepanelen stimuleren

Vereniging Eigen Huis (VEH) wil dat het kabinet “met spoed” nieuwe maatregelen bedenkt om de aanschaf van zonnepanelen te stimuleren. “Het kabinet moet huis- en appartementseigenaren veel meer vertrouwen geven dat investeren in zonnepanelen verstandig en belangrijk is,” zegt directeur Cindy Kremer.

Het wetsvoorstel om de salderingsregeling af te schaffen biedt volgens haar “geen enkele toekomstvisie”. “Terwijl zonnepanelen een belangrijke rol spelen bij de verduurzaming en de energietransitie.” De vraag naar zonnepanelen daalt nu al sterk, ziet VEH.

Verder is de belangenclub blij met de aandacht voor funderingsschade bij woningen, maar vindt niet dat hier genoeg geld voor is vrijgemaakt. VEH roept minister Keijzer op om ook prioriteit te geven aan de bouw van betaalbare sociale koopwoningen.

Het kabinet trekt de komende vier jaar 56 miljoen euro uit voor de nationale aanpak van funderingsschade. Dat geld gaat onder meer naar een landelijk informatiepunt voor problemen met funderingen.

9,8 miljard euro voor compensatie te veel betaalde belasting box 3

Het kabinet trekt 9,8 miljard euro uit voor het compenseren van rijke spaarders en beleggers voor te veel betaalde belasting in box 3. De strop komt voor dit jaar uit op ruim 6,3 miljard euro, voor volgend jaar op bijna 1,7 miljard euro. In 2026 komt de compensatie uit op nog eens ruim 1,7 miljard euro.

Het gaat om gevallen waarbij het geschatte rendement waarmee de Belastingdienst rekende hoger uitvalt dan het daadwerkelijke rendement dat mensen hadden behaald. De Hoge Raad oordeelde in 2021 al dat het heffen op basis van zo’n fictief rendement juridisch niet houdbaar is.

Schoof: we hebben tijd nodig voor onze plannen

Premier Schoof is blij om te horen dat het vertrouwen in de politiek en het kabinet flink is toegenomen ten opzichte van de afgelopen twee jaar.

“Wij hebben met onze plannen echt geluisterd naar de zorgen van de mensen in het land”, zegt Schoof. “Tegelijkertijd betekent het ook dat ik me ongelofelijk verantwoordelijk voel om dat ook nog te gaan waarmaken. Deze tweeënhalve maand heeft vooral papier opgeleverd, laten we daar ook eerlijk over zijn. We moeten de kans krijgen om dat de komende jaren echt te realiseren op die verschillende domeinen.”

Hij noemt asiel, woningbouw en bestaanszekerheid. “Daar hebben we even tijd voor nodig. Ik hoop dat ons die tijd en ruimte gegund is. Anders is dit een verloren periode en daar wordt niemand wijzer van.”

Minister: Miljoenennota gaat over alle gewone Nederlanders

“Voorzitter, deze Miljoenennota gaat niet over onszelf”, zo begon minister Heinen in de Tweede Kamer. “Het gaat over alle gewone Nederlanders. Mensen die een baan of bedrijf hebben, mensen die wel willen meedoen, maar die in de knel zitten. Mensen die een goede oude dag verdienen en jonge mensen aan wie we dit mooie land willen doorgeven.”

Gemiddeld gaan huishoudens er volgend jaar 0,7 procent in koopkracht op vooruit.

Deze en andere cijfers staan in de Miljoenennota:

CDA en D66: stoere taal en vooral problemen

CDA-leider Henri Bontenbal hoorde in de Troonrede “wel veel stoere taal waarmee er een flinke claim op de toekomst wordt gelegd”. Er worden beloftes gedaan door een “instabiele coalitie”, vindt hij. Hij spreekt van een “goede samenvatting van het coalitieakkoord”, waarin vooral de warmte ontbreekt.

D66 vindt dat er vooral gesproken werd “over de problemen in ons land, maar de oplossingen van dit kabinet om ons land verder te brengen blijven uit”, zegt partijleider Rob Jetten. Volgens hem kiest het kabinet voor de korte termijn en zijn toekomstige generaties daarvan de dupe.

PvdD: ‘Voor samengaan landbouw en natuur fundamentele keuzes nodig’

PvdD-leider Esther Ouwehand hekelt de uitspraak dat het kabinet af wil van het gepolariseerde beeld dat voedselproductie en biodiversiteit niet samengaan. “Dat is een voorbeeld van echt de feiten ontkennen.”

“Landbouw kán goed samen met de natuur”, erkent Ouwehand. “Maar daarvoor moet je echt een aantal fundamentele keuzes durven te maken. Zorgen dat de veestapel fors krimpt en zorgen dat boeren natuur-inclusief kunnen werken. Als je die keuzes de hele tijd uit de weg blijft gaan, is dit natuurlijk een sprookje.”

‘Kansengelijkheid geen prioriteit voor deze regering’

Denk-leider Stephan van Baarle miste “bestrijding van discriminatie, racisme en moslimhaat” in de Troonrede. Kansengelijkheid is voor deze regering “geen enkele prioriteit”, vindt hij.

Ook over de financiële maatregelen is hij niet te spreken. De koopkracht is voor veel mensen straks pas weer op het niveau van 2021. “Netto krijgen de mensen er eigenlijk bijna niks bij”, klaagt Van Baarle.

‘Het was een Troonrede voor gewone mensen’

De SGP vond het een Troonrede “voor gewone mensen”. Er zat volgens Chris Stoffer (SGP) “veel gewone taal” in. “Groningen en Enschede kwamen voorbij, net als wonen. Dat raakt natuurlijk veel mensen. Het was echt een troonrede zoals ik een beetje had verwacht en gehoopt.”

De ‘gewone man’ heeft er volgens hem wel wat aan, omdat er keuzes worden gemaakt op het gebied van veiligheid, wonen en migratie. “Daar hebben die gewone mensen echt wel wat aan.”

SP: hier zat Nederland niet op te wachten

De SP miste verschillende dingen in in de Troonrede, zoals lagere huren, regeling van vroegpensioen, het oplossen van armoede onder kinderen en andere mensen en gezinnen. “Dat zit er allermaal niet in”, zegt Jimmy Dijk. “Het is echt een kabinet van gebroken beloften, met name door de PVV, NSC en de BBB.”

Er staan volgens hem veel dingen in de plannen van het kabinet die niet terug te zien zijn in de partijprogramma’s. “Zoals allemaal douceurtjes voor het bedrijfsleven, voor grote vermogens en voor vastgoedbezitters. Dit is niet waar Nederland op zat te wachten.”

Van Vroonhoven (NSC): ‘Mooi om termen terug te horen’

“Het is mooi om termen die je hebt gebruikt in verkiezingstijd, zoals ‘goed bestuur’ nu terug te horen in de Troonrede”, zegt waarnemend NSC-fractievoorzitter Nicolien van Vroonhoven.

Gisteren veroorzaakte Van Vroonhoven irritatie bij haar coalitiegenoten. Ze had in een interview gezegd dat haar partij niet akkoord gaat met de asielplannen als het advies van de Raad van State daarover negatief is.

“Dat was een heel eerlijk antwoord op een vraag”, zegt Van Vroonhoven. “Het moet passen binnen de internationale verdragen en kloppen met onze grondwet.”

Timmermans: ‘Beter asielbeleid binnen de afspraken kan’

Partijleider Frans Timmermans van GroenLinks-PvdA vond de toon van Troonrede niet heel anders dan eerdere Troonredes. “Er zit veel continuïteit in denk ik. De scherpte zal in de Kamerdebatten komen.”

Hij vraagt zich af: “Als je zegt dat je wil investeren onderwijs, wil zorgen dat de leesvaardigheid omhoog gaat, ook wil investeren in onderzoek etcetera, waarom bezuinig je dan op al die terreinen?”

“Als je zo graag wil dat Nederland ook in de toekomst stevig in zijn schoenen staat, moet je niet bezuinigen op dingen die daarvoor nodig zijn.”

Hij kan zich wel vinden in wat er over het asielbeleid is gezegd. “Mits het gebeurt binnen de kaders van de wet en binnen de kaders van onze internationale afspraken: zowel het Vluchtelingenverdrag als de Europese afspraken. Dat kan ook. We kunnen een beter asielbeleid tot stand brengen binnen die afspraken.”

Eerdmans (JA21): ‘Wij zijn de rechtse waakhond voor dit kabinet’

“Wij zijn de rechtse waakhond voor dit kabinet”, zegt Joost Eerdmans van JA21. “Mooie praatjes, prima verhaal, maar dat is op papier. Wij gaan kritisch controleren of uitgevoerd wordt wat er beloofd is.”

Met name de asielplannen spreken zijn partij aan, zegt Eerdmans. Wel twijfelt hij of de plannen ook echt uitgevoerd zullen worden. “Je merkt nu al dat NSC begint af te haken.”

Van der Plas (BBB): ‘Niet meer meteen boetes of straf bij foutje’

Voor BBB-leider Caroline Van der Plas was het de derde keer dat ze de Troonrede bijwoonde, zegt ze. “Ik werd hier eigenlijk wel blij van”, reageert ze. “Er zit heel veel praktijk in en minder regelgeving. Niet meer meteen boetes of straf bij een foutje.”

Ook noemt ze het onderzoek van bureau Ipsos dat eerder deze dag verscheen. Daaruit blijkt dat het vertrouwen van de burgers in de politiek en in het kabinet ten opzichte van de afgelopen twee jaar flink is toegenomen. “De mensen in Nederland zien dat er nu een kabinet zit dat ogen en oren heeft voor de problemen mensen in Nederland”, aldus Van der Plas.

PVV-leider Wilders: ‘De tijden zijn definitief veranderd’

“Hier staat een blij mens”, zegt PVV-leider Geert Wilders. “Ik ben ontzettend positief, het is een geweldige dag. Ik sta hier als lid van de grootste regeringspartij.”

“De koning noemt het toch als een van de allerbelangrijkste punten: een veel strenger asielbeleid.” Dat is belangrijk, vindt hij. “We gaan ervoor, we zullen alle partners aan de afspraken houden. Dat doen wij ook, want wij hebben ook concessies gedaan”, zegt de PVV-leider.

“De tijden zijn definitief veranderd op heel veel terreinen.”

‘Veel minder demonstraties dit jaar’

Langs de route van de Glazen Koets wordt onder andere gedemonstreerd door de cultuursector, maar “wat opvalt is dat er veel minder demonstraties zijn dit jaar”, ziet verslaggever Youssef Abjij. “Dat is echt anders dan afgelopen jaren.”

“Het is veel rustiger dan bijvoorbeeld vorig jaar en twee jaar geleden”, zegt Abjij. “Dat jaar zal de koninklijke familie niet zo snel vergeten. Toen werd er ‘boe’ naar ze geroepen. Ze werden toen zelfs uitgemaakt voor landverraders.”

“Dit jaar zijn er bijna geen demonstraties. Dat heeft er ook mee te maken dat de politie erbovenop zit en elke situatie proberen te de-escaleren.”

De vraag wat wél kan is vaak niet eenvoudig te geven, zegt koning Willem-Alexander. Daarin is een opdracht voor iedereen die politieke of bestuurlijke verantwoordelijkheden heeft. “Want als de regels van het land voor grote groepen mensen niet meer behapbaar zijn, schiet overheidsbeleid zijn doel voorbij.”

“U mag zich in uw belangrijke werk gesteund weten door het besef dat velen u wijsheid toewensen en met mij om kracht en Gods zegen voor u bidden”, besluit de koning de Troonrede.

‘Samenwerking EU en NAVO erg belangrijk’

Een van de fundamenten, staat in de Troonrede, is een “basisgevoel van veiligheid”. De koning stelt onder meer dat de samenwerking binnen de EU en de NAVO een belangrijke garantie is voor welvaart, stabiliteit en veiligheid.

Met de blijvende steun aan Oekraïne is een nationaal belang gediend, zegt hij.

‘Belang van voedselzekerheid in een onzekere wereld’

Dit kabinet wil af van het gepolariseerde beeld dat voedselproductie en biodiversiteit niet samengaan, zegt de koning. Ook noemt hij het belang van voedselzekerheid in een onzekere wereld.

“Het meest urgente onderwerp is de mestcrisis”, zegt de koning. Daarvoor volgt binnenkort een plan van aanpak. De nadruk ligt op “realistisch en uitvoerbaar beleid.” Er komen geen gedwongen uitkopingen van bedrijven, vervolgt de koning.

Koning over migratiebeleid: ‘Strenger, sneller en soberder’

Door verschillende vormen van migratie is de Nederlandse bevolking sneller dan verwacht gegroeid tot 18 miljoen inwoners, zegt koning Willem-Alexander. Het kabinet gaat het aantal asielaanvragen terugdringen. “Strenger, sneller en soberder” zijn de kernwoorden, zegt de koning.

Als voorbeelden noemt hij een versnelde procedure en sobere opvang voor kansarme asielzoekers en een “lik-op-stukbeleid voor mensen uit veilige landen die overlast veroorzaken.” De voorwaarden om een Nederlands paspoort te krijgen worden ook strenger.

Koning begint Troonrede met terugblik op Olympische Spelen

Koning Willem-Alexander is begonnen met het voorlezen van de Troonrede in de Koninklijke Schouwburg. Het is de eerste keer dat de koning een Troonrede uitspreekt die niet door de handen van Mark Rutte is gegaan. In de Troonrede staan de belangrijkste plannen van de regering voor het komende jaar.

De koning keek als eerste terug op de Olympische Spelen. “Het is verleidelijk om bij de start van dit parlementaire jaar terug te blikken op een sportzomer die nog eens heeft aangetoond waartoe ons land in staat is”, begon hij.

“Voor al die miljoenen sportliefhebbers in Nederland waaronder ook mijn eigen familie viel er veel te genieten”, vervolgde de koning. “En er was veel om trots op te zijn. Gemeten naar inwoneraantal is Nederland ongeveer het zeventigste land ter wereld. Maar op de olympische en paralympische medaillespiegel bereikte ons land deze zomer een zesde en zelfs een vierde plaats. Dat is veelzeggend.”

Glazen Koets vertrekt richting de Koninklijke Schouwburg

De Glazen Koets is vanaf Paleis Noordeinde vertrokken in de richting van de Koninklijke Schouwburg. In de koets zitten koning Willem-Alexander, koningin Máxima en prinses Amalia.

De Glazen Koets is het oudste rijtuig in de collectie van de Koninklijke Stallen. De koets werd in 1826 gemaakt voor koning Willem I en was sinds 1840 in gebruik op Prinsjesdag. In 1903 werd de Gouden Koets voor het eerst gebruikt op die dag. Sindsdien werd vooral de Gouden Koets ingezet voor de rijtoer op Prinsjesdag. Dat gebeurde voor het laatst in 2015, omdat de koets aan restauratie toe was.

In 2022 maakte koning Willem-Alexander bekend dat de Gouden Koets voorlopig niet meer door het Koninklijk Huis wordt gebruikt voor officiële gelegenheden. Er was al langer maatschappelijke discussie over het omstreden zijpaneel “Hulde der koloniën”, dat als racistisch wordt beschouwd.

“De Gouden Koets zal pas weer kunnen rijden als Nederland daar klaar voor is. En dat is nu niet het geval”, zei de koning.

Kabinet bezuinigt op ov in grote steden

Het kabinet trekt de komende jaren minder geld uit voor openbaar vervoer in Amsterdam , Rotterdam en Den Haag. Vanaf 2026 moeten de ov-bedrijven het doen met 110 miljoen euro minder. Dat bevestigt het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat na berichtgeving door het AD. Geld voor het ov wordt overgeheveld naar een algemene pot voor provincies en gemeenten, maar dat gaat gepaard met een korting van 10 procent.

Voor dit jaar was er nog zo’n 1,1 miljard euro begroot voor de twee zogeheten vervoerregio’s Amsterdam en Rotterdam-Den Haag. Hoewel de bezuiniging pas in 2026 ingaat, moeten ze komend jaar al rekening houden met het krimpende budget. De regio’s maken zich zorgen over de bezuiniging en de gevolgen voor het ov in de steden. Ze sturen een brandbrief naar de Tweede kamer, meldt het AD.

Voorzitter Eerste Kamer opent vergadering

De voorzitter van de Eerste Kamer heeft om 13.00 uur de vergadering geopend. “De verenigde vergadering van de Staten-Generaal, als bedoeld in artikel 65 van de Grondwet, is geopend”, zei Jan Anthonie Bruijn (VVD). “Graag heet ik u allen van harte welkom.”

“Met deze verenigde vergadering begint het nieuwe parlementaire jaar. Voor veel Tweede Kamerleden is het de eerste verenigde vergadering sinds zij in november zijn gekozen als volksvertegenwoordigers. Verkiezingen zijn belangrijk voor mensen om invloed te kunnen uitoefenen op het beleid en de inrichting van de samenleving.”

Politici nemen familieleden mee naar Troonrede

Tweede Kamerlid Laurens Dassen (Volt) heeft zijn moeder meegenomen. “Ze ziet er fantastisch uit. Wij gaan heerlijk genieten straks van de Troonrede.”

CDA-leider Bontenbal is met zijn oudste zoon gekomen. “Gewoon omdat ik trots op hem ben. Vorig jaar mijn vrouw, nu mijn oudste zoon”, zegt Bontenbal. “Hij is nu aan de beurt en volgend jaar mijn jongste zoon, als hij er zin in heeft.”

Oud-minister Hugo de Jonge, nu waarnemend commissaris van de Koning in Zeeland, heeft er in elk geval zin in. “Mooi om er weer bij te zijn. Nu luisterend met een ander oor: wat zijn de plannen van het kabinet die betekenisvol kunnen zijn voor Zeeland?”

SP neemt mensen met zwaar beroep mee naar Troonrede

De vijf Kamerleden van de SP nemen dit jaar iemand met een zwaar beroep mee naar de Troonrede. Het gaat om een fabrieksarbeider, een zorgmedewerker, een dakdekker, een distributiemedewerker en een werknemer van Tata Steel. De SP wil daarmee aandacht vragen voor de vroegpensioenregeling, die de afgelopen weken de aanleiding was voor meerdere stakingen.

“Zwaar werk kennen de meesten niet in Den Haag”, zegt partijleider Jimmy Dijk tegen persbureau ANP. “Daarom laten wij zien wie het zijn. Zij en vele duizenden andere mensen in Nederland doen onmisbaar, maar loodzwaar werk. Hun ruggen, enkels en knieën gaan veel eerder kapot. Zij kunnen niet gezond van hun pensioen genieten en gaan gemiddeld ook jaren eerder dood.”

De SP maakt vaker zo’n statement op Prinsjesdag. Zo gingen er eerder al eens zorgmedewerkers en slachtoffers van de toeslagenaffaire mee.

De eerste Tweede Kamerleden arriveren bij Koninklijke Schouwburg

De eerste Tweede Kamerleden arriveren bij de Koninklijke Schouwburg, waar koning Willem-Alexander de troonrede zal uitspreken. BBB-Kamerlid Lilian Helder noemt een extra reden voor de aanwezigen om goed op te letten tijdens de troonrede: goed voorbereid zijn op vragen bij troonrede-quizzen. Al worden daarvoor vooral de fractieleiders gevraagd, zegt Helder.

“In Nederland hebben we weinig dagen met zoveel ceremonieel”, zegt D66-fractieleider Rob Jetten. Dat maakt volgens hem deze dag extra speciaal. “Alle gasten hebben er zin in”, zegt hij. Op de vraag of dat niet voor hemzelf geldt antwoordt de fractieleider dat hij “als oppositiekamerlid iets anders naar de troonrede luistert”: hij bereidt zich alvast voor op de debatten.

Johan Vlemmix mist Prinsjesdag door ‘ongelukje’

De bekende Oranjefan Johan Vlemmix kan vanmiddag niet naar de koninklijke familie zwaaien, omdat hij afgelopen nacht een ongelukje heeft gehad. Vlemmix had een scootmobiel omgebouwd tot ‘Gouden Koets voor minima’ en wilde die in zijn bus laden, maar toen gleed de koets van de lift. “Daarbij kwamen mijn vingers tussen de wielen. Ze zijn helemaal dik en ik kan niet autorijden.”

Vlemmix wordt vandaag naar het ziekenhuis gebracht om te kijken of zijn vingers gebroken zijn. Het is voor de eerste keer in lange tijd, dat de fan niet bij Prinsjesdag kan zijn. Tegen persbureau ANP zegt hij zijn zelfgemaakte koets te bewaren tot volgend jaar.

Organisaties uit onder meer de cultuursector, de sportwereld en de evenementenbranche voeren actie tegen de hogere btw. Op twee plekken in Den Haag is een enorme kassabon uitgerold. De banners zijn 20 meter lang en hangen aan het museum Escher in het Paleis en museum Huis van het Boek.

Onder de aanwezigen zijn schrijver Splinter Chabot, Kamerlid Rob Jetten (D66) en Olympisch kampioene Marit Bouwmeester. Die laatste pleit voor betaalbare sport.

“Ik gun dat ieder kind kan sporten. Dat sport voor alle kinderen en jongeren toegankelijk en betaalbaar is. Daarom roep ik het kabinet met klem op: laat de volgende generatie ook het plezier van sport ervaren. Echt, het is té belangrijk.”

Politici van verschillende oppositiepartijen roepen op de belasting op cultuur en sport niet verder te verhogen. Ze vinden dat die sectoren het leven juist gezonder en leuker moeten maken.

Demonstraties langs de route

Vier groepen hebben vandaag een demonstratie aangekondigd in Den Haag. Volgens de gemeente gaat het om studenten, de vereniging Kerk en Vrede, voorstanders van de republiek en ’tegenstanders van de overheid’.

Op verschillende plekken in Den Haag zijn plekken aangewezen waar gedemonstreerd mag worden. Dat kan aan het Lange Voorhout, langs de route van de Glazen Koets. Demonstranten kunnen ook terecht aan de Lange Vijverberg, dat is de straat aan de Hofvijver en een plek bij station Den Haag Centraal.

Wie op welke plek demonstreert is niet duidelijk, maar de organisatie Republiek heeft al aangekondigd langs de route te zullen staan. De vakken voor demonstranten zijn met dranghekken gescheiden van het gedeelte waar de Glazen Koets zal rijden.

Aan het Huis van het Boek is een enorme banner in de vorm van een kassabon uitgerold tegen de verhoging van de BTW.

Nieuwe opzet Prinsjesdag is nog niet zichtbaar

Prinsjesdag trekt steeds minder publiek. Daarom wordt achter de schermen gewerkt aan een nieuwe opzet voor de derde dinsdag in september. Eerder dit jaar werd een festival aangekondigd met optredens van artiesten, foodtrucks en een oproep aan alle bezoekers om een hoed te dragen.

De rijtoer van het koningshuis door de stad blijft wel. Het is de bedoeling dat er meer contact moet komen tussen het koningshuis, de politiek en het publiek.

Van die plannen is vandaag weinig terug te zien, omdat de uitvoering een stuk lastiger bleek dan gedacht. Volgend jaar moeten er wel meer veranderingen zichtbaar zijn, al is er ook dan geen grote omslag te verwachten. Gedacht wordt aan een “Week van de Democratie” rond Prinsjesdag, met allerlei activiteiten.

Centrum Den Haag voor een deel afgesloten

Vanwege Prinsjesdag is een deel van het centrum van Den Haag afgesloten. Sinds 06.00 uur kan het verkeer niet meer over de Lange Houtstraat, het Plein, de Paleisstraat en het Korte Voorhout. Een groot deel van de route van de Glazen Koets is afgezet met dranghekken. Later vanochtend worden nog meer wegen afgesloten.

Verschillende bus- en tramlijnen moeten een andere route rijden. De verkeersmaatregelen duren tot uiterlijk 16.00 uur.

Vertrouwen in politiek gegroeid

Ook zijn Nederlanders minder pessimistisch geworden, al vindt nog steeds een meerderheid dat het alles bij elkaar genomen de slechte kant opgaat met Nederland en is maar een kleine minderheid optimistisch.

Alleen de kiezers van de coalitiepartijen hebben meer vertrouwen in het kabinet. Het vertrouwen is het hoogst onder de aanhangers van de PVV: 79 procent. De kiezers van GroenLinks-PvdA hebben met 9 procent het minste vertrouwen in het kabinet.

Zo kun je Prinsjesdag volgen bij de NOS

Prinsjesdag is de hele dag live te volgen bij de NOS via de NOS-app, de site, NPO 1 en NPO Radio 1. De live-uitzending begint om 12.25 uur. Om 13.00 uur vertrekt de Glazen Koets bij Paleis Noordeinde naar de Koninklijke Schouwburg.

Rond 13.15 uur leest koning Willem-Alexander daar de Troonrede voor. Na afloop keert het koninklijk gezelschap terug en is het om 14.00 uur tijd voor de balkonscène. Om 15.30 uur biedt minister Heinen van Financiën ‘het koffertje’ aan in de Tweede Kamer, met daarin de Miljoenennota en de Rijksbegroting.