NOS Nieuws•
Roemenië klaagt oud-presidentskandidaat Georgescu aan voor een mislukte couppoging. Samen met een groepje medestanders zou hij vorig jaar het Roemeense volk hebben willen opzetten tot een gewelddadige staatsgreep, nadat hij was uitgesloten van de verkiezingen.
De uiterst rechtse Georgescu won vorig jaar november verrassend de eerste ronde van de presidentsverkiezingen. Al snel waren er aantijgingen dat Rusland een clandestiene socialemediacampagne had opgezet om hem, als Kremlin-gezinde kandidaat, verkozen te krijgen. Het Constitutioneel Hof annuleerde daarop de stembusuitslag en schreef voor dit jaar nieuwe verkiezingen uit. Georgescu werd daarvan uitgesloten.
Volgens de aanklagers wilde Georgescu in december een vreedzame betoging tegen de nietigverklaring van de verkiezingen laten uitlopen op geweld. De onrust zou hem en zijn medestanders de kans geven om de macht te grijpen in het land, luidt de aanklacht.
Bijlen, messen, explosieven
Als bewijs verwijst het OM naar een groep gewapende mannen die de nacht voor de betoging werden tegengehouden op weg naar de hoofdstad Boekarest. In hun auto’s werden messen, bijlen, explosieven en pepperspray gevonden.
Volgens de aanklagers was het een knokploeg die bijeen was gebracht door een rijke medestander van Georgescu, Horatiu Potra. Hij is bij verstek aangeklaagd. Roemeense media gaan ervan uit dat hij asiel heeft gevraagd in Rusland. Achttien andere verdachten zitten al vast, naast Potra zijn nog twee personen voortvluchtig.
Georgescu staat vanwege een andere aanklacht al onder verscherpt toezicht. Hij heeft altijd ontkend betrokken te zijn geweest bij desinformatie en zei niet te weten wie er wel achter de socialemedia-uitingen voor hem zit. Hij heeft nog niet gereageerd op de nieuwe aanklachten.
‘Hybride oorlog’
Procureur-generaal Florenta noemde bij de bekendmaking Rusland als aanjager van de succesvolle desinformatiecampagne voor Georgescu. Volgens hem zette dat land kunstmatige intelligentie en internettrollen in om de onrust in Roemenië aan te wakkeren.
Door zich met betaalde berichten specifiek op misnoegde groepen in de Roemeense samenleving te richten, zoals extremisten en complotdenkers, kon men online een ‘echokamer’ creëren waarin ongefundeerde beweringen breed werden gedeeld. Florenta spreekt van een hybride oorlog, “verraderlijker dan een traditionele oorlog, maar met grote invloed op het sociale en economische leven”.
De aanklagers zeggen meerdere bedrijven te hebben gevonden met Russische banden die de onvrede aanmoedigden. Daarnaast lijken het narratief en de werkwijze van de onruststokers op bekende praktijken van Russische intriganten. Zo zegt Florenta dat ze op sociale media met de hashtag revolutie (#revolutie) de nostalgie probeerden aan te wakkeren rond de volksopstand die in 1989 een einde maakte aan het communistische regime.
‘Consistent bewijs’
De Roemeense president Dan was na zijn overwinning in de nieuwe verkiezingen nog voorzichtig, maar noemt het onderzoek van het OM nu een consistent bewijs van de systematische desinformatieacties van Rusland in Roemenië en de substantiële invloed op de presidentsverkiezingen van vorig jaar.
Hij vindt het “een kwestie van nationale veiligheid” en nodigt de Roemeense media uit om de feiten die het OM openbaar heeft gemaakt verder te onderzoeken.
