Rust terug in VVD na onvrede over samenwerking met PVV

• Wilma Borgman

  Politiek verslaggever

De rust in de VVD is teruggekeerd nu de onvrede over samenwerking met de PVV lijkt te zijn verdwenen. Partijleider Dilan Yesilgöz kon gisteren vol overtuiging met PVV-leider Wilders optrekken met de roep om meer grenscontroles. En ze kan met een gerust hart de presentatie van het regeerprogramma van kabinet aanstaande vrijdag tegemoetzien. Het zal haar partij niet meer verdelen.

Het rommelde volop in de VVD, vlak voor de zomer. Prominente liberalen maakten geen geheim van hun principiële bezwaren tegen de samenwerking met de PVV. Er kwam zelfs een heuse petitie waarin de partijtop de opdracht kreeg de liberale grenzen te bewaken. De afzenders ervan stonden recht tegenover andere VVD’ers die juist wilden dat de VVD een gewoon kabinet ging vormen met Geert Wilders. In die hoek van de partij vonden ze de gedoogconstructie die Yesilgöz zei te willen maar niks.

Voor Yesilgöz was het een balanceeract: als ze naar links zou buigen had ze met de rechtse VVD’ers een probleem, als ze in een gewoon kabinet met Wilders zou stappen had de andere kant daar moeite mee gehad.

Maandagavond kwamen VVD’ers voor het eerst bij elkaar sinds die onrustige maanden om in gesprek te gaan met Yesilgöz. Zo’n 150 mensen hadden er een avond in een bloedhete zaal in Amersfoort voor over. En in die hete zaal gebeurde iets verrassends. Van principiële bezwaren tegen de samenstelling van het kabinet was niks meer te merken.

Natuurlijk waren er wel vragen: over de langstudeerboete en de energietransitie, over het zzp-beleid en de belasting op vakantieparken maar er kwam niet één vraag of opmerking over eventuele nadelen van de coalitie met de PVV. Sterker nog, het woord PVV viel nauwelijks. Welgeteld één keer: nota bene toen een VVD’er wilde weten of het niet een beetje sneller kon met dat migratiebeleid zodat het onderwerp niet geclaimd kon worden door de PVV. Eén keer, daar bleef het bij want Yesilgöz vermeed in haar antwoord de naam te noemen.

VVD’ers zijn pragmatisch, was in Amersfoort te horen: nu het kabinet er eenmaal zit moet er maar het beste van gemaakt worden. En misschien kan er nu eindelijk iets gebeuren om de problemen met migratie op te lossen, hopen ze. De achterban van de VVD is over migratie immers behoorlijk eensgezind en de redenering van Yesilgöz dat in deze coalitie eindelijk gedaan kan worden wat in de vorige kabinetten met linkse partijen steeds niet lukte slaat wel aan.

Bovendien begint haar achterban zich af te vragen waar de instabiliteit in de coalitie echt zit. Klopt de verwachting wel dat vooral de PVV voor instabiliteit zou zorgen? Sinds de gebeurtenissen van de laatste weken hebben VVD-leden ook twijfels over NSC en de rol van Pieter Omtzigt.

Hun eigen partijleider kreeg een paar maanden geleden hooguit nog het voordeel van de twijfel maar in Amersfoort zijn ze dik tevreden. Het hoofdlijnenakkoord heeft een heel groot VVD-gehalte bij de thema’s die belangrijk zijn, de migratieplannen van de VVD zijn één-op-één overgenomen en het beheer van de schatkist is in liberale handen.

De avond in Amersfoort smaakt kennelijk ook naar meer: de komende maanden gaat Yesilgöz op tournee door het land om haar leiderschap te verstevigen.