NOS Nieuws••Aangepast
Premier Schoof wil geen ambtelijke adviezen meer naar de Tweede Kamer sturen als er nog geen kabinetsbesluit over is genomen. Donderdag gebeurde dat wel, toen zijn bij de Algemene Politieke Beschouwingen ambtelijke stukken over de inzet van een noodwet voor snelle asielmaatregelen openbaar gemaakt. Maar dat wil het kabinet dus niet meer. “Dit was eenmalig en uniek”, aldus de premier op zijn wekelijkse persconferentie.
Schoof benadrukt dat het niet gebruikelijk is dat ambtelijke documenten voor besluitvorming van individuele ministeries naar buiten komen. Dat gebeurt pas als de ministerraad er een definitief besluit heeft genomen.
Een meerderheid in de Tweede Kamer, ook coalitiepartij NSC, wilde donderdag de adviezen zien over het deels buiten werking stellen van de Vreemdelingenwet om snel harde asielmaatregelen te kunnen nemen.
Dit betekent dat de Eerste en Tweede Kamer niet onmiddellijk hun goedkeuring hoeven te geven en dat is tegen het zere been van verschillende oppositiepartijen. Die vinden dat het parlement buitenspel wordt gezet. Uit de stukken van gisteren blijkt dat ambtenaren vinden dat het inzetten van noodwetgeving juridisch niet kan, omdat er geen sprake is van een noodsituatie.
Zwartgelakt
Deze kritische ambtelijke adviezen hebben een groot deel van de Algemene Politieke Beschouwingen bepaald, het belangrijkste politieke debat over de kabinetsplannen voor het komende jaar. Niet alleen vanwege de inhoud, maar ook omdat er eerst vooral stukken verstuurd werden die grotendeels waren zwartgelakt. Pas na opnieuw aandringen van de Kamer werden de documenten leesbaar aangeleverd.
De premier benadrukt dat deze gang van zaken ongebruikelijk is. Ambtenaren moeten beschermd worden en kritische en onafhankelijk adviezen kunnen geven, zonder dat die meteen openbaar worden. Ook was het niet nodig, omdat er nog geen kabinetsbesluit genomen is.
Integriteit
Bewindslieden, zoals minister Van Weel van Justitie, baalden dat Schoof de ambtenaren opdroeg om hun adviezen naar de Kamer te sturen. “Dat begrijp ik ten volle. De integriteit van ambtenaren staat boven alles.”
De premier kwam tot zijn besluit omdat hij vreesde dat het debat dan alleen nog maar over die niet-openbare adviezen zou gaan. “Dan zou ik nu nog in het debat staan.” Hij heeft het gedaan omdat er een meerderheid in de Kamer was en de noodwetgeving een belangrijk thema is. Hij wilde niet de indruk wekken dat het kabinet zaken achterhield. “Wat mij betreft, is het eens maar nooit weer. Maar zeg nooit nooit.”
