NOS Nieuws•
Alle masterstudenten en wetenschappers van gevoelige technologiestudies krijgen een verplichte screening. Het kabinet hoopt op deze manier te voorkomen dat kwetsbare informatie over de Nederlandse veiligheid door spionage en diefstal in handen komt van buitenlandse mogendheden.
Dit betekent dat duizenden studenten zo’n screening gaan krijgen, ook studenten uit Nederland en andere Europese landen. “Het is nodig voor onze veiligheid en economie, in een wereld waar steeds meer belangstelling is voor de kennis die we voor onszelf willen houden”, zegt minister Bruins van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.
In 2022 waarschuwden veiligheidsdiensten en de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid voor spionage en diefstal van Nederlandse gevoelige technologie die op universiteiten en hogescholen wordt ontwikkeld.
Zogenoemde ‘sensitieve technologie’ houdt zich niet alleen met militaire techniek bezig, zoals het ontwikkelen van bijvoorbeeld wapens en nachtkijkers. Het gaat ook om het ontwikkelen van microchips en softwaresystemen voor de politie en veiligheidsorganisaties. En dat is, zeker nu, interessante informatie voor landen als Rusland en China.
Keerzijde
Nederland heeft instellingen jarenlang gestimuleerd om met allerlei buitenlandse onderzoeksinstellingen en universiteiten samen te werken, maar dat heeft ook een keerzijde. Iraanse studenten en onderzoekers bleken gevoelige informatie te lekken naar hun land en universiteiten moesten extra voorzorgsmaatregelen nemen. Een leerstoel in Groningen bleek deels gefinancierd te worden door China, met het verzoek dat de hoogleraar het imago van China niet mocht beschadigen.
Eigenlijk wilde het kabinet alleen ‘derdelanders’ een screeningsplicht opleggen. Dat zijn masterstudenten en wetenschappers uit landen buiten de Europese Unie, IJsland, Liechtenstein en Zwitserland. Maar dat blijkt juridisch niet mogelijk te zijn, omdat iemand uit zo’n land juridisch bezwaar kan maken op grond van discriminatie, staat in een brief aan de Tweede Kamer.
De te screenen groep wordt nu behoorlijk groot, erkent minister Bruins. Over enkele maanden hoopt hij meer duidelijkheid te geven over welke studies die zich bezig houden met ‘sensitieve’ technologie onder de screening gaan vallen. Ook moet dan duidelijk worden wie die screening gaat uitvoeren en per wanneer.
