Senegal komt zorgpersoneel tekort, jonge artsen gaan liever naar Frankrijk

• 

  Saskia Houttuin

  correspondent Afrika

In het streekziekenhuis van Louga, een provinciestad in het noorden van Senegal, komen ze altijd handen tekort. “Dat is de realiteit waarmee we leven”, zegt Ibrahima Diabaté, een 62-jarige uroloog. “Onze ziekenhuizen hebben niet genoeg middelen om alle zieken te kunnen behandelen.”

Op zo’n dag als vandaag, wanneer Diabaté de ene na de andere operatie uitvoert, kan het zomaar zijn dat hij zijn patiënten weer naar huis moet sturen.

De stad Louga ligt aan een belangrijke maar gevaarlijke weg die het noorden van het West-Afrikaanse land met de hoofdstad Dakar verbindt. Er vinden vaak dramatische ongelukken plaats. “We hebben hier geen neurochirurg en maar één traumatoloog”, zegt Diabaté. “Dus als er een ongeluk is met veel slachtoffers, komt iedereen in het ziekenhuis in actie.”

Louga ligt in een zogenaamde ‘medische woestijn’, een gebied waar te weinig zorgverleners (artsen, verpleeg- en verloskundigen) zijn ten opzichte van het aantal inwoners. In Senegal zijn dat er gemiddeld 0,1 op 1000 inwoners. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie zijn er minimaal 2,5 zorgverleners op 1000 mensen nodig om de zorg te kunnen dragen.

Het zorgtekort in Louga heeft verschillende oorzaken. De jonge bevolking groeit zo snel, dat dit voor zorgstelsels moeilijk is bij te benen. Er zijn te weinig opleidingen om genoeg professionals op te leiden. En: de interesse vanuit Europese landen om artsen uit bijvoorbeeld Senegal te halen, neemt toe.

Bijvoorbeeld vanuit Frankrijk. Want ook daar kampen ze met een tekort aan zorgpersoneel. Om deze tekorten te verlichten, trekt het land steeds vaker artsen uit het buitenland aan. De meesten komen uit voormalige koloniën in Afrika, landen waar Frans nog altijd een voertaal is. Zoals Senegal.

In januari zei de toenmalige Franse premier Attal dat hij een speciale gezant wil aanstellen die in het buitenland op zoek moet naar artsen die in Frankrijk willen werken. Een herziening van de immigratiewet, die vorig jaar werd aangenomen, bevat een tijdelijke verblijfsvergunning voor ‘medisch talent’.

“We leiden competente mensen om, om ze daarna te zien vertrekken”, verzucht Boly Diop, de voorzitter van de Senegalese artsenfederatie. “En het Senegalese volk is de grote verliezer.”

Volgens Diop hebben vorig jaar meer dan 500 artsen een visum voor Frankrijk aangevraagd, meer dan in eerdere jaren. Dit kan bijvoorbeeld zijn voor een bezoek aan een conferentie, maar ook om in Frankrijk aan de slag te gaan.

In Senegal ligt het gemiddelde inkomen voor een afgestudeerd arts met tussen de 1200 en 1500 euro een stuk lager dan in Frankrijk. Op veel plekken is er bovendien niet voldoende technische apparatuur, waardoor veel artsen hun vak niet goed kunnen uitoefenen.

“In Frankrijk kunnen we tenminste een goed leven opbouwen,” zegt Mandiaye Faye, een zesdejaars geneeskundestudent die later oncoloog wil worden. Hij wijst op de hoge verwachtingen die zijn familie van hem heeft: zij willen dat Faye, als oudste zoon, op den duur zijn ouders gaat onderhouden.

“De keuze is snel gemaakt”, vult zevendejaars Fleur Kona aan. “Geneeskunde is dan wel een passie en zo, en het is niet zo dat we niet graag in onze eigen landen blijven: we houden van onze afkomst. Maar als we willen slagen in het leven, kunnen we niet anders.”