Speciaal burgerberaad gaat maatregelen tegen klimaatveranderingen bedenken

• Charlotte Klein

  redacteur Klimaat

70.000 Nederlanders kregen in november een brief in de bus, 4000 reageerden op de oproep, en 175 daarvan zijn uitgekozen voor het Nationaal Burgerberaad Klimaat (NBK). In Amersfoort komen zij vandaag voor het eerst bijeen om in zes maanden een lijst adviezen op te stellen hoe we in Nederland anders kunnen reizen, eten en spullen gebruiken in de strijd tegen klimaatverandering.

Vorig jaar gaven het kabinet en de Tweede Kamer opdracht om dit burgerberaad op te zetten. Zes weekenden komen de deelnemers bijeen, eerst om bijgeschoold te worden over klimaatverandering en vervolgens om onder begeleiding in werkgroepen aan de slag te gaan. In september presenteert het NBK de adviezen aan de politiek.

“Een burgerberaad is burgerparticipatie van onderop, het is een mooie aanvulling op de Haagse politiek”, zegt NBK-voorzitter Nienke Meijer. In het buitenland worden burgerberaden al vaker ingezet, vaak bij kwesties waar de politiek niet uitkomt. Een bekend voorbeeld is een burgertop in Ierland die leidde tot legalisering van abortus.

Waar politieke leiders of partijen er bij voorgestelde maatregelen rekening mee houden hoe die vallen bij hun achterban, is dat bij een burgerberaad niet het geval. “Uit burgerberaden komen geregeld maatregelen die genuanceerder zijn dan die van de politiek. En de maatregelen worden dan ook nog eens gedragen door burgers. Dat maakt het extra sterk”, zegt Meijer.

In Frankrijk zette president Macron ook een burgerberaad voor het klimaat op. “Maar omdat hij het parlement niet goed had betrokken bij de opzet was de politieke opvolging niet goed geregeld”, zegt Meijer, “We hebben goed naar dit soort voorbeelden gekeken en van hun fouten geleerd.”

Met het oog op het Franse voorbeeld betekende dat in Nederland al vroeg de politiek betrekken bij het proces. Meijer: “Het NBK is een opdracht vanuit zowel het kabinet als de Tweede Kamer, maar er wel echt onafhankelijk van. En om te voorkomen dat het advies in een la verdwijnt, moet de politiek over elk voorstel zeggen waarom er wel of niet iets mee gedaan wordt.”

En het NBK kon meer lessen uit het buitenland trekken. Meijer: “Tijdens het hele proces goed communiceren met de samenleving wat je aan doen bent bijvoorbeeld, en ook zorgen dat het beraad echt uit een afspiegeling van de samenleving bestaat.”

Die 70.000 mensen die dus een brief ontvingen, wonen verspreid over Nederland. Uit de 4000 die ja zeiden is een selectie gemaakt op basis van zaken als leeftijd, opleidingsniveau, woonplaats en vooral houding tegenover het klimaatvraagstuk, legt Meijer uit. Deelnemers krijgen een financiële vergoeding.

Meijer: “Vorige week heb ik rondje gemaakt langs een aantal deelnemers. Iedereen neemt zijn eigen perspectief en belangen mee. We gaan ervoor zorgen dat iedereen evenveel spreektijd krijgt en dat uiteindelijk tussen al die verschillende meningen zoveel mogelijk de overeenkomsten worden gevonden.”

En dat zal het volgens haar ook goed doen in Den Haag. “Zowel rechtse partijen als de oppositie zeggen dat ze willen luisteren naar ‘de burger’. Nou, daar is het burgerberaad bij uitstek geschikt voor.”