NOS Nieuws•
De Staatscommissie tegen Discriminatie en Racisme roept de Nederlandse overheid op meer werk te maken van het tegengaan van discriminatie in de publieke dienstverlening. Nu gebeurt dat nog niet structureel genoeg. Het is het tweede advies van de commissie aan het ministerie van Binnenlandse Zaken en aan de Tweede Kamer.
Op verzoek van de Kamer werd deze Staatscommissie ingesteld na het toeslagenschandaal. Dit keer is gekeken naar discriminatie door specifiek de overheid. Eerder vond de commissie al dat discriminatie in Nederland overal in de samenleving structureel voorkomt.
De commissie wijst politici en ministers op het effect van hun gedrag. “Wanneer politici en bewindspersonen impliciet of expliciet discriminatoire uitspraken doen over groepen in de Nederlandse samenleving, draagt dit bij aan het beeld dat het gerechtvaardigd is om mensen ongelijk te behandelen”, staat in het advies.
Ondermijning rechtsstaat
“Discriminerend overheidshandelen ondermijnt de rechtsstaat en heeft schadelijke gevolgen voor individuen en de samenleving. Momenteel wordt er vooral reactief opgetreden, omdat veel overheidsorganisaties onvoldoende grip en inzicht hebben in de effecten van hun handelen”, aldus de commissie.
De commissie wijst er op dat met discriminatie en racisme de grondwet wordt overtreden. Bovendien kost het de maatschappij veel geld. De hersteloperatie na de toeslagenaffaire koste tot nu toe al 9 miljard euro. Ook moest de regering vorig jaar 61 miljoen euro reserveren voor compensatie van studenten die door DUO zijn gediscrimineerd bij de controle op de uitwonendenbeurs.
De Staatscommissie waarschuwt dat dit niet de laatste grootschalige compensatieoperatie zal zijn als de overheid zijn handelen niet ingrijpend aanpast. “Discriminatie is geen incident, maar een structureel probleem binnen de overheid”, wordt geconcludeerd.
‘Risico op discriminatie melden moet beloond worden’
De commissie doet drie voorstellen om de aanpak van discriminatie door de overheid te verbeteren. Ten eerste stelt zij voor om een discriminatietoets in te voeren. Hiermee kan worden bekeken welke besluiten en werkwijzen mogelijk discriminatie veroorzaken. De gemeente Arnhem, DUO en de Douane hebben dat inmiddels vrijwillig gedaan.
Verder adviseert de commissie de Rijksoverheid, vooral de minister van Binnenlandse Zaken, om een plan te maken dat discriminatie in de publieke dienstverlening langdurig aanpakt.
Tot slot moeten Kamerleden en ministers het goede voorbeeld geven door discriminatie serieus te nemen bij het maken van wetten en beleid. Ambtenaren die waarschuwen dat bepaald beleid mogelijk discriminatie in de hand werkt, moeten daarvoor worden beloond.
De Tweede Kamer debatteert op 29 januari over discriminatie door de overheid. De Staatscommissie komt versneld met het advies naar buiten zodat de Tweede Kamer de conclusies mee kan nemen in het debat.
