NOS Nieuws•
Er moet stevig worden ingegrepen bij de aanpak van de toeslagenaffaire, anders gaat het nog jaren duren voordat de slachtoffers compensatie hebben gekregen. Dat concludeert de spoedcommissie die onderzoek doet naar de voortgang van de hersteloperatie. Het advies van de commissie wordt vandaag overhandigd aan staatssecretaris Sandra Palmen (NSC) voor Herstel en Toeslagen.
De adviescommissie schrijft onder meer dat de overheid meer heeft beloofd dan zij kan waarmaken, waardoor er nieuwe teleurstellingen ontstaan bij de tienduizenden getroffen ouders. Tot nu toe is er ook te weinig aandacht geweest voor het verhaal van de ouders en voor de context van het gezin, aldus de commissie.
Ook ziet de adviesgroep dat “ruimhartigheid niet in het DNA van de betrokken overheidsorganisaties zit”, waardoor de overheid ouders niet lijkt te vertrouwen en bang is om te overcompenseren. En dat terwijl de mensen die het systeem misbruiken “veruit in de minderheid” zijn, aldus de commissie.
Het beleid voldoet niet aan wat je in een rechtstaat mag verwachten van de overheid, staat verder in het advies. Ook blijkt de aanpak onoverzichtelijk en onuitvoerbaar te zijn. De commissie vindt dat de hersteloperatie een stuk makkelijker moet en komt daarvoor met twee ‘routes’ waaruit slachtoffers zouden kunnen kiezen.
Emotioneel en financieel herstel
Bij de eerste optie gaat het om emotioneel en financieel herstel. Ouders worden dan geholpen om hun verhaal op papier te krijgen en om hun schade aannemelijk te maken. Daarbij moet de Stichting Gelijkwaardig Herstel (SGH) van de in opspraak geraakte prinses Laurentien een grotere rol krijgen, vindt de spoedcommissie. De eerste route moet volledig door de SGH worden begeleid. “Dit is een bewezen en goed werkende methodiek”, aldus de commissie.
Als de toeslagenouders geen behoefte hebben om hun verhaal te doen, zouden ze kunnen kiezen voor de tweede route. Daarbij moeten ze zich laten bijstaan door een advocaat. Het is dan aan henzelf en hun advocaat om de onderbouwing te leveren om hun schade aannemelijk te maken.
De spoedcommissie voegt daaraan toe dat er wel een uitzondering gemaakt moet worden voor “gezinnen van wie de eigen regie uit handen is geslagen”. Het gaat om een groep van ongeveer twee- tot drieduizend ouders en hun kinderen.
Zij krijgen een uitnodiging en krijgen een hulpverlener toegewezen die de regie tijdelijk overneemt. Die helpt met het werken aan een perspectief, compensatie en aanvullende hulp. Voor die gezinnen zouden er landelijk afspraken moeten komen met onder meer woningcorporaties en ggz-instellingen om ruimte te creëren.
Schadekaders te onduidelijk
Daarnaast concludeert de commissie dat het op dit moment te onduidelijk is voor hoeveel financiële compensatie ouders in aanmerking komen. Daarom zou er één duidelijk ‘schadekader’ moeten komen. Ook daarop kunnen uitzonderingen mogelijk zijn, bijvoorbeeld als er ingewikkelde schadeposten zijn. Het advies daarvoor is om een Commissie Complexe Schade in te stellen, waar die posten worden afgehandeld. “Het is onvermijdelijk dat dit ook meer tijd kost”, erkent de spoedcommissie.
De Adviescommissie voortgang hersteloperatie toeslagen wordt voorgezeten door voormalig CDA-Kamerlid Van Dam. De adviesgroep werd in november ingesteld door toenmalig staatssecretaris Achahbar, omdat de hersteloperatie was vastgelopen. De spoedcommissie zegt dat het onvermijdelijk is dat het enkele maanden duurt om de nieuwe methode te implementeren, als het kabinet daarvoor kiest.
