Turkije blij met komst Chinese elektrische autofabriek: ‘Ze moeten zich welkom voelen’

• Mitra Nazar

  correspondent Turkije

Graafmachines rijden af en aan over een braakliggend stuk land aan de rand van het industriepark van de stad Manisa. Ze scheppen en verplaatsen aarde waar de contouren van een weg langzaam zichtbaar worden. Er is nog geen Chinees te bekennen, maar zodra de infrastructuur is aangelegd, zal dat snel veranderen.

Manisa is een industriestad vlak bij Izmir, en de aangewezen plek voor het Chinese bedrijf BYD om een gigantische elektrische autofabriek neer te zetten. Vanaf daar is het een uur rijden naar de havens aan de Egeïsche Zee, waardoor de fabriek een soepele verbinding met Europa heeft. Het is dé reden waarom internationale bedrijven zich al jaren op het industrieterrein in Manisa vestigen.

“Over twee, drie maanden verwachten we de eerste arbeiders uit China”, zegt burgemeester Ferdi Zeyrek. “Uiteindelijk zullen hier zo’n vijfduizend Chinezen komen werken.” Vanuit zijn kantoor in het stadhuis, op de 13e verdieping, kijkt hij uit over de stad. Trots wijst hij naar het bedrijventerrein dat in de verte te zien is. “We zijn ontzettend enthousiast. Het is een belangrijk project voor Manisa. Zo’n grote investering is zeer welkom en ook broodnodig. Het zal veel banen opleveren voor onze mensen.”

Afgelopen zomer sloot het Chinese BYD een deal ter waarde van 1 miljard dollar met de Turkse regering. Resultaat was een fabriek op Turkse bodem, met de ambitie om eind volgend jaar de eerste elektrische auto’s al van de band te laten rollen.

Voor welke markt die auto’s zullen zijn, werd niet gespecificeerd. Maar er wordt van uitgegaan dat het Chinese bedrijf zich vooral zal richten op de Europese markt, denkt ook de burgemeester. “Turkije is een poort naar Europa”, aldus Zeyrek. “En Manisa is qua locatie en connectiviteit dan een logische keuze. Dat is ongetwijfeld de reden dat BYD juist hiernaartoe komt.”

Door zich in Turkije te vestigen, kan het Chinese bedrijf importtarieven die zijn ingesteld door de Europese Unie omzeilen. Die importtarieven werden vorige maand nog verhoogd en zijn bedoeld om de eigen Europese elektrische auto-industrie te beschermen. Nu de auto’s zullen worden gemaakt in Turkije, gelden andere importregels. Turkije en de Europese Unie hebben onderling douane-afspraken, waardoor importeurs geen heffingen hoeven te betalen.

Voor Turkije is de mega-investering een geschenk uit de hemel. De Turkse economie zit al jaren in zwaar weer. Buitenlandse investeringen kunnen helpen de economie uit het slop te halen. Maar door economische en politieke instabiliteit als gevolg van het beleid van president Erdogan zijn investeerders huiverig geworden om geld in Turkije te steken. De afgelopen jaren vertrokken veel buitenlandse bedrijven juist uit Turkije, meestal wegens een gebrek aan vertrouwen in de markt.

Met deze grote Chinese investering haalt Turkije even opgelucht adem. De Chinese fabriek levert meer werkgelegenheid op in Manisa en haalt ook expertise en kennis het land in. En er is meer te winnen voor Turkije, zegt politiek analist Berkay Mandiraci van de International Crisis Group. “Men wil zich niet langer alleen focussen op de westerse markt, maar wedden op meerdere paarden.”

Zo wil Turkije ook lid worden van samenwerkingsverband BRICS. Mandiraci: “Er zit een politieke boodschap in, waarbij Turkije tegen het Westen zegt: ‘Als jullie de kansen niet grijpen, zullen anderen dat wel doen.'”

In Manisa is het nieuws aan niemand voorbijgegaan. In de wijk naast het weiland waar de Chinese fabriek moet komen, is men overwegend positief. “Ze zeggen dat het goed is voor de toekomst”, aldus een jonge man die een slagerij runt. “Een hoop jongens hier zijn werkloos. Ik hoop dat ze veel banen voor de lokale bevolking creëren.”

Er is ook kritiek. De fabriek komt op landbouwgrond en boeren zijn al uitgekocht. De eigenaar van het lokale theehuis vindt het een slecht plan: “Waarom juist hier? Het is één van de meest vruchtbare plekken in de omgeving.”

Volgens de burgemeester maakt de belofte van banen alles goed. Hij rekent op duizenden banen voor Turken, niet alleen in de fabriek zelf. De fabriek zal ook werkgelegenheid en bedrijvigheid eromheen creëren. De Chinezen zullen zich namelijk in Manisa gaan vestigen. De gemeente is al druk met de voorbereidingen.

“We hebben ontdekt dat Chinezen houden van kamperen in de natuur, dus we willen campings hier in de bergen opzetten. We willen een Chinese straat maken met Chinese restaurants,” zegt Zeyrek. “De Chinezen moeten zich hier welkom voelen”