Veel gemeenten bouwden ’te weinig’ corporatiewoningen, kijk hoe ’t bij jou zit

• Leen Kraniotis

  redacteur economie

In veel gemeenten zijn afgelopen jaren minder sociale huurwoningen gebouwd dan de overheid wil. In zo’n 275 van de 342 gemeenten was minder dan 30 procent van de nieuwbouwwoningen die erbij kwamen van 2020 tot en met 2023 een corporatiewoning.

Dat blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek, verzameld door Aedes, de brancheorganisatie van corporaties. In 34 gemeenten was zelfs nul procent van de nieuwbouw in die vier jaar een corporatiewoning.

Kijk hier per gemeente om te zien welk deel van de nieuwbouw van een corporatie was:

Bijna overal is een tekort aan sociale huurwoningen en staan mensen jaren op een wachtlijst. Het kabinet wil daarom dat minstens 30 procent van de nieuwbouw sociale huur is. Woonminister Keijzer bereidt een wet voor waarmee ze een gemeente kan dwingen die 30 procent te halen. Als daar tenminste het percentage sociale huur onder het landelijk gemiddelde ligt, dat is nu zo’n 26 procent.

Corporaties vinden dat de invoering van die wet te lang duurt. “Veel mensen wachten ongelofelijk lang op een betaalbaar huurhuis”, zegt Aedes-voorzitter Martin van Rijn. “Corporaties willen en kunnen nieuwe woningen bouwen en voegden in 2024 al ruim 20.000 woningen toe. Maar het tempo moet verder omhoog. Zonder regie vanuit de overheid komen er onvoldoende bouwlocaties beschikbaar.”

Verschillende gemeenten die afgelopen jaren ’te weinig’ corporatiewoningen erbij kregen, staan niet per se onwelwillend tegenover meer dwang vanuit de landelijke overheid.

Zo is in Nuenen in Noord-Brabant zo’n 15,5 procent van alle woningen van een corporatie en kwamen er tussen 2020 en 2023 geen corporatiewoningen bij. “Nuenen heeft van origine een laag percentage sociale huur en de ambitie om er behoorlijk veel toe te voegen is er zeker”, zegt wethouder Patrick Kok. “Die 30 procent ondersteun ik van harte en het is goed dat het Rijk daarop stuurt.”

Maar wat hem betreft, hoort daar wel wat bij. “Breng corporaties ook in de positie om meer te bouwen en dat is een financieel vraagstuk. De minister heeft daar echt een vraag te beantwoorden.”

Volgens hem kan de rijksoverheid bijvoorbeeld de vennootschapsbelasting voor corporaties verlagen of afschaffen. En corporaties zijn nu veel geld kwijt aan het verduurzamen van woningen, vanwege de afspraak dat ze in 2028 geen huizen met een slecht energielabel meer hebben. Dat verduurzamingstempo kan wellicht omlaag, suggereert Kok. Dan houden ze meer geld over om te bouwen.

Ook andere gemeenten waar weinig corporatiewoningen bijkwamen zien geldgebrek als een obstakel. “Er zit een verschil tussen wat de rijksoverheid wenst en wat woningbouwcorporaties financieel kunnen dragen”, zegt wethouder Bart Porskamp van gemeente Oost Gelre. “Zeker ook gelet op de verduurzamingsopgave.”

“De wens om meer corporatiewoningen te bouwen is groot, maar het lukt niet.”, zegt de Waddinxveense wethouder Albert Kerssies. “Er liggen veel plannen en locaties op de plank, maar de corporatie heeft onvoldoende middelen om daar te bouwen. We zijn een groot voorstander van het vergroten van de investeringscapaciteit van corporaties.”

Er zijn ook gemeenten waar er veel meer sociale huurwoningen bijkwamen dan die 30 procent. Hoogste uitschieter is Krimpen aan den IJssel. Van de 95 woningen die er in vier jaar bijkwamen was bijna 90 procent een corporatiewoning.

Dat komt vooral doordat er ’toevallig’ twee grote woonblokken zijn opgeleverd en weinig koopwoningen, zegt beleidsadviseur wonen Ton Versteeg van de gemeente.

“Als je kijkt over een langere periode van tien jaar dan halen we dat percentage bij lange na niet.” Krimpen heeft met 35 procent wel een flink hoger percentage corporatiewoningen dan gemiddeld.

In Wageningen was 62 procent van de nieuwbouw een corporatiewoning. “Dat heeft te maken met de politieke kleur van de gemeente”, zegt een woordvoerder. De grootste partij, GroenLinks, vormt er samen met PvdA en D66 het gemeentebestuur. “Ook zijn er in deze periode veel studentenwoningen van corporaties opgeleverd, daar komt het ook door.”