Vergrijzend Drenthe wil weten hoe het jongeren kan verleiden terug te keren

Drenthe gaat proberen om jongeren die weg zijn getrokken weer terug te halen naar de provincie. De Rijksuniversiteit Groningen begint een onderzoek naar de beste manier om jongeren “te verleiden” om opnieuw in Drenthe te komen wonen.

Het is al jaren zo dat veel jongeren Drenthe verlaten zodra ze een jaar of 18 zijn. Maar het gaat nu wel heel hard, constateren de Groningse onderzoekers die het onderzoek gaan doen.

“Het is heel goed dat jongeren voor studie, werk en hun talentontwikkeling wegtrekken, maar voor plattelandsgebieden zijn er wel flinke gevolgen”, zegt onderzoeker en sociaal geograaf Tineke Reitsma bij RTV Drenthe. “Het platteland vergrijst heel sterk.”

“Het Drentse probleem is extra groot”, vult hoogleraar rurale geografie Tialda Haartsen aan. “Je hebt aan de ene kant extra veel ouderen die allemaal steeds langer leven en aan de andere kant de ontgroening door wegtrekkende jongeren. Die vergrijzing en ontgroening versterken elkaar op een negatieve wijze.”

Terugkeer van jongeren is volgens Haartsen daarom hard nodig. “Die jongvolwassenen werken dan weer hier, hun kinderen gaan hier naar school, ze geven hier geld uit en houden daarmee de samenleving op het platteland en in dorpen in stand.”

De belangrijkste onderzoeksvraag is hoe je jongeren verleidt om terug te keren, vertelt Haartsen. “Ze hebben vaak nog wel een sterke band met hun dorp of regio, ouders of vrienden. Jongeren blijven die banden onderhouden, bijvoorbeeld doordat ze in het weekeinde blijven voetballen bij hun oude club of terugkeren voor activiteiten en jaarlijkse dorpsfeesten.”

“Bij die jongeren zitten er ‘haakjes’ om ze te verleiden ooit weer in Drenthe of in het noorden te gaan wonen”, vervolgt Haartsen. Over die pluspunten willen de onderzoekers meer te weten komen, “want die kunnen gemeenten of regio’s gebruiken om jongeren te verleiden om terug te komen”.

De onderzoekers zijn zich ervan bewust dat het probleem niet typisch Drents of Nederlands is. Ook elders kampen regio’s met wegtrekkende jongeren. Haartsen en Reitsma zijn in ieder geval van plan om in het kader van het onderzoek in het oosten van Duitsland te gaan kijken.

Na de val van de Muur in 1989 trokken vooral veel jongeren uit de voormalige DDR naar het westen. Inmiddels keren ze weer terug. Leipzig in het oosten van het land was de afgelopen jaren zelfs een aantal malen de snelst groeiende stad van Duitsland.

“In de omgeving van Ringkobing in Denemarken is een organisatie opgericht om contact te houden met met jongeren die weg zijn getrokken”, weet Reitsma, “Die organisatie houdt soms reünies of borrels in Kopenhagen. De ene keer formeel en de andere keer informeel. Onze vraag is: werkt dat? Komen er zo jongeren terug?”

Het onderzoek gaat vier jaar duren. Eén zekerheid is er nu al: volgens Haartsen heeft het weinig nut om jongeren er vóór hun vertrek uit de provincie op te wijzen dat ze in de toekomst terug zouden moeten keren.

“Voor veel vertrekkers geldt dat ze een jaar of 18 zijn wanneer ze hun spullen pakken en naar de stad verhuizen. Op dat moment denk je nog helemaal niet na over hoe de arbeidsmarkt eruit ziet in je eigen regio. Je bent alleen maar bezig met weggaan.”