NOS Nieuws••Aangepast
Mogelijk honderden mensen zijn besmet geraakt met het hepatitis A-virus na het eten van blauwe bessen uit het vriesvak van Albert Heijn, zo werd gisteren bekend. Twaalf mensen werden ziek en twee belandden er in het ziekenhuis.
De supermarktketen begon een grote terugroepactie en de eerste zieke mensen hebben zich inmiddels bij AH gemeld. Ook is er door één persoon een schadeclaim ingediend.
Hoe kwam de oorsprong van de besmettingen aan het licht? En wat moet je doen als je denkt dat je ziek bent geworden?
Hoe gevaarlijk is hepatitis A?
Hepatitis A is een leverontsteking die wordt veroorzaakt door een besmettelijk virus. Hepatitis A is over het algemeen een stuk minder ernstig dan de acute vorm van hepatitis die vooral bij kinderen voorkomt. Het hepatitis A-virus veroorzaakt bij kinderen tot 6 jaar nauwelijks klachten. Volwassenen die het virus oplopen kunnen er wel (erg) ziek van worden.
Bij de meeste mensen verloopt hepatitis A zo licht dat iemand het niet eens merkt. De klachten kunnen zijn: vermoeidheid, lichte koorts, pijn in de bovenbuik en misselijkheid. Bij volwassenen gaat een hepatitis A-besmetting soms gepaard met geelzucht: de huid en ogen worden dan geel, de urine wordt erg donker (de kleur van cola) en de ontlasting juist heel licht (de kleur van stopverf).
Bij hoge uitzondering kan een patiënt levensbedreigende complicaties krijgen. Hepatitis A duurt in de meeste gevallen niet langer dan zes weken, maar de vermoeidheid kan wel langer aanhouden. De ziekte wordt niet chronisch. Er is geen behandeling met medicatie mogelijk.
Hoe raakten de bessen besmet?
Mensen raken besmet met hepatitis A door besmette ontlasting van anderen. Volgens het RIVM is deze uitbraak waarschijnlijk veroorzaakt door slechte hygiëne in het verpakkingsproces. “Het virus zou verspreid kunnen zijn door besmet irrigatiewater, maar het is waarschijnlijker dat een bessenplukker de handen niet goed heeft gewassen na een toiletbezoek”, aldus een RIVM-woordvoerder. Anders zou de uitbraak volgens hem nog groter zijn geweest.
Het virus kan lang overleven, ook bij heel lage temperaturen en dus in de vriezer. Wassen helpt niet om het virus van de bessen te verwijderen.
Hoe werd de bron van de besmettingen achterhaald?
Het RIVM kreeg via huisartsen meer meldingen dan normaal van patiënten met hepatitis A. De GGD’s van verschillende regio’s deden vervolgens onderzoek om de bron van de besmettingen te achterhalen. Besmette patiënten vulden een vragenlijst in. Daaruit kwam naar voren dat zij allemaal blauwe bessen van Albert Heijn hadden gegeten.
Het RIVM waarschuwde de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA), die na onderzoek concludeerde dat de bessen inderdaad besmet waren met het hepatitis A-virus. Albert Heijn is vervolgens verantwoordelijk voor het terughalen van het product en het waarschuwen van consumenten.
Een belletje naar of bezoekje aan de huisarts is meestal niet nodig.
Wat moet je doen als je de bessen hebt gegeten of denkt dat je klachten hebt?
Huisartsen adviseren om tot zes weken na het eten van de blauwe bessen alert te zijn op klachten. Je hoeft pas te bellen bij ernstige klachten. “Ik hoor van collega’s dat veel mensen contact opnemen en zelfs de spoedpost bellen, maar deze vraag hoort daar niet thuis”, zegt huisarts Jojanneke Kant, bekend als De Vragendokter. “Sterker nog, een belletje naar of bezoekje aan de huisarts is meestal niet nodig. Twijfel je? Kijk dan op deze speciale pagina van moetiknaardedokter.nl.”
Uitzondering hierop zijn mensen met een verminderde afweer door ziekte of medicijnen, zegt Kant. Zij kunnen overleggen met de huisarts of specialist of het in hun specifieke geval zinvol is om te vaccineren.
Bij kinderen verloopt een leverontsteking vaak erg mild met wat verhoging van de temperatuur of algemeen niet lekker zijn.
Is het nog veilig om blauwe bessen te eten?
“We hebben absoluut geen reden om aan te nemen dat er met andere blauwe bessen iets aan de hand is”, zegt een woordvoerder van de NVWA. “Ik snap de zorgen van mensen, maar het is bij één partij van één leverancier niet goed gegaan. Dat zegt niks over al die andere blauwe bessen.”
De NVWA benadrukt dat de voedselveiligheid in Nederland heel goed is, “maar nul risico bestaat niet, er kan altijd wat misgaan. Dat is heel vervelend, maar dat is nou eenmaal zo.”
En als het dan misgaat, dan ziet de NVWA erop toe dat een bedrijf, in dit geval Albert Heijn, zich aan de wetten en regels houdt. Zo moeten ze het product van de markt halen en consumenten waarschuwen.
De kilozakken die onder de terugroepactie vallen werden tot afgelopen maandag verkocht. Ze hebben een houdbaarheidsdatum tot en met 14-4-2026. Klanten krijgen hun geld terug als ze de bessenzakken inleveren bij de supermarkt.
