VVD oogst irritatie met kritiek op religie in de openbare ruimte

• Wilco Boom

  Politiek verslaggever

VVD-leider Yesilgoz heeft in de Tweede Kamer verbazing en irritatie gewekt met een lezing over religie en integratie. Op een partijbijeenkomst in Amsterdam zei ze vorige week dat religie geen invloed hoort te hebben op het openbare leven. Aanleiding was het geweld in Amsterdam na de voetbalwedstrijd Ajax-Maccabi Tel Aviv.

,,In een seculiere samenleving hoort religie geen invloed te hebben en zeker geen controle over het openbare leven. Op het moment dat geloof een georganiseerd karakter krijgt of een politiek karakter zoals het islamisme, dan wordt het echt heel gevaarlijk. Vanuit de orthodoxie bekeken, of het nou het jodendom is, het christendom of de islam – het geloof moet zich aanpassen aan de vrije samenleving. Het is niet andersom”, zei Yesilgöz.

CDA, SGP, ChristenUnie en Denk vinden dat ze hiermee veel te ver gaat. Volgens deze partijen beperkt Yesilgöz de liberale vrijheden in Nederland, zoals de vrijheid van geloof, van onderwijs en van vereniging. Minderheden hebben altijd de ruimte gehad binnen de grenzen van de wet naar hun eigen geloof en eigen opvattingen te leven en dat moet zo blijven vinden zij.

SGP-Kamerlid Van Dijk verbaast zich over “het gemak waarmee belangrijke vrijheden even ter discussie worden gesteld door een partij die altijd pal heeft gestaan voor de klassieke persoonlijke vrijheden, als waarborg tegen een almachtige overheid”.

Volgens ChristenUnie-leider Bikker zijn het Leger des Heils en voedselbanken voorbeelden van instellingen waar burgers, door hun geloof geïnspireerd, actief zijn in het openbare leven. Daarom past het niet het geloof achter de voordeur te duwen, vindt zij.

Denk-voorman Van Baarle zegt dat Yesilgöz vooral de islam en moslims wil raken om op die manier zetels van de PVV terug te winnen: “Als liberaal is ze ongeloofwaardig”.

De kritiek komt niet alleen van deze vier partijen. Ook GroenLinks-PvdA vindt dat Yesilgöz de plank misslaat. Op een ledenbijeenkomst zei partijleider Timmermans zaterdag: ,,Ik begrijp niet dat de VVD met de geschiedenis van die partij zich zo laat betoveren door een agenda die de verdeeldheid in dit land alleen maar zal aanjagen en die het niet mogelijk zal maken de verschillen te overbruggen. Dat radicale afwijzen van godsdienst is zó in strijd met de geschiedenis van ons land.”

Een specifiek punt waarover de partijen botsen met de VVD betreft de positie van weekendscholen. De VVD wil toezicht van de Onderwijsinspectie op weekendscholen, omdat daar soms opvattingen worden verspreid die in strijd zijn met de gelijkwaardigheid van bijvoorbeeld mannen en vrouwen en van homo’s en hetero’s. Ook het kabinet komt met plannen in die richting.

De kritische partijen erkennen dat dit soms gebeurt maar vinden dat in die situaties het strafrecht moet worden ingezet in plaats van alle weekend- en zondagscholen onder staatstoezicht te plaatsen. Want dan lijden volgens hen de goeden onder de kwaden. De Onderwijsinspectie zelf ziet het ook helemaal niet zitten om deze taak erbij te krijgen, aangezien dit geen regulier onderwijs is.

Het is niet uitgesloten dat de opstelling van Yesilgöz politieke gevolgen krijgt. Dat komt doordat de coalitie waar de VVD deel van uitmaakt geen meerderheid heeft in de Eerste Kamer. Daardoor moeten de regeringspartijen geregeld bij andere fracties ‘shoppen’ om steun te krijgen. Deze week bijvoorbeeld onderhandelt de coalitie met onder meer CDA, CU en SGP over steun voor de onderwijsbegroting.

SGP-Kamerlid Van Dijk laat er geen misverstand over bestaan dat zijn partij de opstelling van de VVD zal meewegen als die partij hierin volhardt: “Als er pogingen worden gedaan het christelijke geloof achter de voordeur te duwen en te miskennen wat we allemaal te danken hebben aan onze christelijke traditie, dan wordt onze liefde voor dit kabinet bepaald niet groter en zullen wij vaker misschien gaan opereren in het nadeel van dit kabinet.” De SGP heeft in de Eerste Kamer twee zetels.

Yesilgöz blijft bij haar kritiek, laat ze in een reactie weten. Iedereen heeft het recht te geloven wat hij of zij wil en om een eigen school te stichten. Maar onder het mom van eigen geloofsvrijheden mogen geen andere vrijheden worden beperkt, vindt ze. En ze blijft er ook bij dat weekendscholen onder overheidstoezicht moeten kunnen komen.