NOS Nieuws•
Vijf doden, duizenden verwoeste huizen en meer dan honderdduizend evacués. Het is de voorlopige schade van de branden in en rond Los Angeles, waar de autoriteiten spreken van een ongekende catastrofe. De stad kampt vrijwel jaarlijks met branden, maar die van dit jaar lijken moeilijker te bestrijden dan die uit andere jaren.
Een belangrijke rol bij de branden spelen de beruchte Santa Ana-winden. Dat zijn sterke en zeer droge winden die vanuit het binnenland naar de kust blazen. Omdat ze het vuur vaak aanwakkeren, worden ze ook wel ‘duivelswinden’ genoemd. De Santa Ana-winden komen doorgaans vooral voor tijdens de koelere maanden, van september tot mei.
Dit jaar lijkt er meer aan de hand, concludeert onder meer de krant Los Angeles Times. De wind in de regio die ervoor zorgt dat het vuur zich razendsnel verspreidt is feller en onvoorspelbaarder dan gebruikelijk.
“Dit soort bosbranden met deze chaotische wind heb ik in twintig jaar niet meegemaakt”, zegt brandweerman Erik Scott tegen de krant. Hij wijst erop dat het vuurfront niet alleen huizen verwoest, maar ook vliegvuur veroorzaakt. “Het zijn de vonken en stukjes brandend materiaal die soms kilometers verderop landen en op gebouwen of in iemands kelder belanden en huizen tot de grond toe laten afbranden.”
De Santa Ana-winden zijn berucht in Californië, weet NOS-weervrouw Willemijn Hoebert. “Ze veroorzaken omstandigheden die ‘gunstig’ zijn voor het ontstaan van bosbranden en kunnen er ook voor zorgen dat de schaal van die bosbranden groter wordt.”
De Santa Ana-winden komen uit het noordoosten en worden over de bergen heen naar beneden “geduwd”, legt Hoebert uit. Tijdens die daling warmt de lucht op en droogt die verder uit, wat ertoe leidt dat de vegetatie verder uitdroogt en brandbaarder wordt.
Zware windstoten
De wind baant zich een weg door het bergachtige landschap. “Dat geeft een heel grillig windpatroon met heel zware windstoten. En die maken de bestrijding van de brand tot een hels karwei”, aldus Hoebert.
Om de situatie in perspectief te plaatsen: afgelopen maandag hadden we in Nederland ook zware windstoten waar voor gewaarschuwd werd. De zwaarste windstoot toen was 108 kilometer per uur in Hoek van Holland. De windstoten die nu in Californië voorkomen, liggen soms rond de 130 kilometer per uur. “Het bestrijden van de brand is dan bijna onmogelijk en dat zie je ook op de beelden. Dan moet je je vooral richten op het voorkomen van slachtoffers en vitale infrastructuur proberen te beschermen.”
Natuurbranden in Californië zijn niet uitzonderlijk, maar de omstandigheden van deze brand wel, zegt Adriaan ter Huurne, specialist natuurbrandbestrijding van de Brandweer Twente. Hij kent het gebied waar de branden woeden. “Je ziet woorden als de ‘perfecte storm’ voorbijkomen, perfecte omstandigheden voor een brand. Maar dat dit in januari gebeurt is uitzonderlijk. Normaal zijn die Sint Anna-winden dan alweer weg.”
Wat de omstandigheden ‘perfect’ maakt, is dat het gebied de laatste jaren een heel droge zomer had, maar twee keer achter elkaar ook een vochtig voorjaar. Graszaden die op de bodem bleven liggen, ontkiemden daardoor heel snel, maar verdorden ook weer heel snel. “In combinatie met de wind zorgt dat ervoor dat de brand zich heel snel kan verspreiden.”
Houten huizen
Wat ook niet meehelpt is dat in de VS veel huizen van hout zijn, zegt Ter Huurne. “LA heeft een prachtige omgeving. Mensen vinden het mooi om daar te wonen. Veel woonwijken midden in de natuur. Maar bij een brand zie je daar de gevolgen van.”
Het gaat nog minstens anderhalve week duren om het vuur onder controle te krijgen, schat de brandweerman in. Regen wordt de komende dagen niet verwacht, dus de autoriteiten zijn vooral in spanning over de wind.
De verwachting is dat die eerst wat afneemt, maar in de loop van de dag weer sterker wordt. Ook in het weekend, en vooral daarna, worden weer flinke windstoten verwacht.
Reinout Oerlemans, de Nederlandse honorair consul van Los Angeles, laat zien hoe de stad er aan toe is:
Reinout Oerlemans laat bosbranden in LA zien: ‘De ontreddering is totaal’
