Weer doden door lawines: ‘Wie buiten de piste skiet, speelt Russisch roulette’

• Jasper Leegwater

  redacteur Online

De ski’s en snowboards zijn gewaxt en de auto’s met grote dakkoffers rijden massaal richting de Alpen. Het wintersportseizoen is van start gegaan en met een goed pak sneeuw in de Alpen zijn de omstandigheden gunstig.

Nederlandse wintersporters bereiden zich goed voor door bijvoorbeeld boodschappen en sneeuwkettingen mee te nemen. Het staat in schril contrast met de minimale kennis over lawinegevaar, zegt directeur van de Nederlandse Skivereniging Arjen de Graaf. Hij schreef eerder twee boeken over lawines.

“Mensen weten vaak niet dat ze die risico’s aangaan. In skigebieden ben je in een geconditioneerde omgeving. Maar wanneer je via een ongerept stuk tussen twee pistes skiet, neem je een risico. Het lawinegevaar begint daar.”

Gisteren nog trof het noodlot twee wintersporters. Een vader en zoon kwamen om het leven toen ze in het Zillertal werden verrast door een lawine. Er gold lawinewaarschuwingsniveau 3 op een schaal van 5.

De meeste wintersporters denken dat niveau 3 aanvaardbaar is, maar volgens De Graaf werkt de lawinegevaarschaal exponentieel; het gevaar neemt drastisch toe naarmate het niveau wordt opgeschaald.

De Graaf benadrukt dat skiërs die geen kennis hebben van lawines echt op de pistes moeten blijven, of zich er eerst grondig in moeten verdiepen. “Doe je dat niet, dan heb je dus niet de juiste materialen en de juiste kennis. Dan heb je niets te zoeken buiten de piste. Begin er niet aan, want je speelt dan eigenlijk Russisch roulette.”

Voor wie geen lawine-expert is, maar toch graag buiten de pistes wil treden, heeft De Graaf een duidelijk advies. “Bel de skischool of het gidsenbureau en ga alleen onder begeleiding van een gids buiten de pistes skiën.”

Een lawinepieper, een schep en een lange prikstok zijn volgens hem een absolute must buiten de pistes. Een gids heeft die spullen altijd bij zich. “Je wil buiten de pistes het risico zo klein mogelijk maken.” Vooral omdat de hulpdiensten pas na minstens tien minuten aanwezig kunnen zijn, is het zeer verstandig om zelf in staat te zijn om een reddingsoperatie uit te voeren, stelt De Graaf.

Skigids Jelle Staleman heeft acht jaar gestudeerd in Innsbruck om het gevaar van sneeuw en lawines zo goed mogelijk te kunnen inschatten. Hij ziet dat mensen op wintersportvakantie meer risico’s nemen dan in hun dagelijks leven.

“Dat vergelijk ik dan met 130 rijden op de snelweg. Mensen vinden het heel normaal om eerst hun rijbewijs te halen voordat ze 130 gaan rijden.” Maar diezelfde mensen gaan wel onvoorbereid buiten de pistes skiën, stelt Staleman. “Dat terwijl het opdoen van de juiste kennis en vaardigheden aanzienlijk moeilijker is dan het halen van je autorijbewijs.”

Nu leidt hij skileraren op en leert hij ze hoe ze om moeten gaan met lawines. “Soms ski ik ergens en heb ik een sterk vermoeden dat de sneeuw op spanning staat. Als ik dan een scherpe bocht maak, kan ik gecontroleerd een kleine lawine veroorzaken.” Dat doet hij dan alleen om skileraren te laten zien hoe groot de gevaren van een lawine zijn.