Wereldwijd bijna miljoen peuken geraapt door Nederlandse actie

In Nederland en 25 andere landen zijn er gisteren zeker 964.000 peuken van straat gehaald in het kader van een internationale actiedag. Dat is meer dan de 600.000 van vorig jaar, meldt de organisatie van de actie Plastic PeukMeuk. Op meer dan honderd locaties in Nederland gingen mensen de straat op om aan de actie mee te doen.

Organisator Bernadette Hakken laat weten blij te zijn met de opkomst en het enthousiasme van de deelnemers. “Maar deze dag maakt pijnlijk duidelijk dat dit probleem niet uit de wereld te helpen valt zonder regelgeving.”

Het Plastic Peuken Collectief begon in 2019 in Nederland met de eerste jaarlijkse actiedag om aandacht te vragen voor het zwerfafval. Het is een landelijk samenwerkingsverband van onder meer milieuorganisaties en individuele peukenrapers. Hakkers startte de actie in Nederland, maar er zijn inmiddels ook kleinere initiatieven in andere landen.

Volgens de organisatie belandt het merendeel van de verkochte peuken op straat of in het water. Het kunststof in de filters valt dan uiteen in microplastics. Ook lekken de peuken stoffen die het bodem- en waterleven verstoren. De groep pleit daarom ook voor een internationaal verbod op plastic filters.

Het grootste gedeelte van de peuken wordt geraapt in Nederland, zegt mede-organisator Anton Damen, die zichzelf online de ‘Plandelman’ noemt. Plandelen is een samenvoeging tussen plastic rapen en wandelen. “Het is een Nederlands initiatief, maar het verspreidt zich via sociale media.”

Deelnemers wordt gevraagd de aantallen geraapte peuken te delen met de organisatie. De aantallen kunnen dus nog oplopen, benadrukt Damen. “Vanuit sommige tijdzones komen de aantallen nu nog binnen.”

Het was dit jaar veel beter weer dan vorig jaar, maar het initiatief slaat ook steeds meer aan, zegt Damen over het groeiend aantal deelnemers. “De afkeer tegen filters groeit, en ook de kennis is veel wijder verspreid.” Bij de start van het initiatief wisten mensen vaak niet dat de filters van plastic gemaakt waren, zegt hij. “Nu beginnen ze zelf over hoe een sigarettenfilter 1000 liter water kan vervuilen.”

Ook het feit dat er steeds meer wetgeving komt op het gebied van wegwerpartikelen zorgt voor meer bekendheid en enthousiasme voor de actie, denkt hij. Binnen de EU is sinds 2021 de Europese Single-Use Plastic (SUP) Richtlijn van kracht, waarmee de EU het gebruik van wegwerpartikelen aan banden wil leggen. De EU noemt sigarettenpeuken als een van de tien zaken die moeten worden aangepakt.

Volgens de meest recente cijfers van het ministerie van Financiën werden er in 2021 In Nederland 8,5 miljard sigaretten verkocht. De actie is dan ook niet bedoeld als schoonmaakactie, maar als oproep om de plastic filters te verbieden, zegt de organisatie in een persbericht. “En zelfs als negentig procent van de gebruikte sigarettenfilters in de vuilnisbak zou belanden, zou dat nog steeds betekenen dat er dagelijks honderden miljoenen filters in het milieu terechtkomen.”

Hakken: “Want al zouden we 365 dagen per jaar een PeukMeuk-dag houden, dan is dat met de miljarden op de Nederlandse straat achtergelaten peuken nog steeds geen eerlijke wedstrijd.”