WikiLeaks-oprichter Assange weg uit Britse gevangenis na deal met VS over vrijlating

Klokkenluider Julian Assange, de oprichter van WikiLeaks, lijkt onverwachts vrij te komen. Assange heeft zijn gevangenis in het Verenigd Koninkrijk gisterochtend verlaten en is inmiddels geland in de Thaise hoofdstad Bangkok.

Er lijkt een deal gesloten te zijn over zijn vrijlating: volgens rechtbankdocumenten zal Assange aankomende nacht om 01.00 uur (Nederlandse tijd) verschijnen voor een rechter op de Noordelijke Marianen. Die eilandengroep is grondgebied van de Verenigde Staten en ligt in de Grote Oceaan op zo’n vijf uur vliegen van zijn thuisland Australië.

In de deal staat dat Assange schuld gaat bekennen in de spionagezaak die de Verenigde Staten tegen hem hebben lopen. Als ruil hiervoor mag hij waarschijnlijk terugkeren naar Australië, blijkt uit rechtbankdocumenten die onder meer persbureaus Reuters en AP inzagen. De deal moet nog wel formeel bekrachtigd worden.

Assange zal naar verwachting worden veroordeeld tot de vijf jaar die hij al in een zwaarbeveiligde Britse gevangenis heeft doorgebracht, terwijl hij vocht om uitlevering aan de VS te voorkomen. Als de deal wordt goedgekeurd, komt hij dus waarschijnlijk per direct vrij.

Op deze korte beelden is te zien dat Assange zonder handboeien in een vliegtuig stapt in Engeland:

Er hing Assange een gevangenisstraf van 175 jaar boven het hoofd in de Verenigde Staten. In 2010 publiceerde het platform van de Australiër een video van Amerikaanse helikopterpiloten in Irak die ongewapende burgers neerschoten. Ook publiceerde het platform de inhoud van honderdduizenden geheime ambtsberichten van Amerikaanse diplomatieke missies over de hele wereld.

Assange zat ongeveer vijf jaar in de streng beveiligde Belmarsh-gevangenis in Londen vast. Daarvoor schuilde hij zeven jaar lang in de ambassade van Ecuador in Londen. Toen Ecuador de asielstatus van Assange in 2019 introk, werd hij door de Britse politie gearresteerd.

In een verklaring op X bevestigt WikiLeaks de vrijlating van hun oprichter. “Julian Assange is vrij”, schrijft het platform. “Terwijl hij terugkeert naar Australië, danken wij iedereen die ons heeft gesteund, voor ons heeft gevochten en toegewijd blijft aan het gevecht voor zijn vrijheid.”

Stella Assange, de vrouw van Julian Assange die zich al jarenlang inzet voor zijn vrijlating, zegt in een waarschijnlijk gisteren opgenomen video dat de periode dat ze Assange in de gevangenis moet bezoeken “nu ten einde komt”. “Ik denk dat Julian tegen deze tijd volgende week vrij is.” WikiLeaks-vertegenwoordiger Kristinn Hrafnsson zegt in dezelfde video ook optimistisch te zijn en “dat het nu allemaal heel snel gaat”.

Australië probeert de VS al langer te overtuigen om de zaak tegen Assange te laten vallen. In april liet de Amerikaanse president Biden weten te overwegen de zaak tegen Assange in te trekken. Eind maart bepaalde het Britse Hof dat Assange niet uitgeleverd mocht worden aan de VS zolang de VS geen goede garanties zou geven over de behandeling van Assange.

De Australische premier Albanese laat in een eerste reactie weten dat Assange onder begeleiding van de Australische ambassadeur het vliegtuig is ingestapt. Hij zegt verder dat hij wil dat Assange zo snel mogelijk thuis wordt gebracht.

Eerder vannacht zei een regeringswoordvoerder “op de hoogte te zijn dat er een gerechtelijke procedure gepland staat tegen meneer Julian Assange in de Verenigde Staten”.

“Omdat die procedures nog gaande zijn, is het niet gepast om verder commentaar te geven.” Ook zegt de regering dat premier Albanese altijd duidelijk is geweest. “De zaak van de heer Assange heeft zich te lang voortgesleept en er valt niets te winnen bij zijn voortdurende opsluiting.”