Winter zonder gas uit grootste Nederlandse veld, maar geen einde aan winning

• Reinalda Start

  redacteur Binnenland

Deze winter stroomt er voor het eerst sinds 9 december 1963 geen gas meer door onze gasleidingen uit het grootste Nederlandse gasveld, het Groningenveld. Toch hebben Nederlandse huishoudens en de industrie op dit moment jaarlijks nog zo’n 30 miljard kuub gas nodig.

Nederland zal ook nog tot 2050 aardgas blijven gebruiken voor warmte. Dat komt nu grotendeels uit het buitenland, maar niet alleen. Vorige week besloot het kabinet de gasproductie uit een kleiner gasveld in Groningen nog acht jaar doorgaat. Gaswinning onder de Waddenzee probeert het kabinet te voorkomen.

Om aan de binnenlandse gasbehoefte te kunnen voldoen, wordt er nu gas uit het buitenland gehaald, bijvoorbeeld uit Noorwegen en de Verenigde Staten. Dat gas wordt opgeslagen in gasopslagen in Grijpskerk (Groningen), Norg (Drenthe) en Bergermeer (Noord-Holland).

Vroeger kwam het gas voor die opslagen uit het Groningenveld, maar het is nu bij wet verboden om daar nog gas uit te halen, ook in bitterkoude winters. Verdere gaswinning is te onveilig voor de mensen die boven het gasveld wonen. Nog steeds zijn niet alle huizen schadevrij of zodanig verstevigd dat ze bij een aardbeving niet direct instorten. De verwachting is dat Groningen nog zeker dertig jaar te maken krijgt met aardbevingen als gevolg van de jarenlange gaswinning.

Het is niet zo dat er door het stoppen met gas winnen uit het grote Groningenveld ook een einde komt aan gaswinning in Groningen. Onder Nederland, en vooral in het noorden, zijn nog veel kleine gasvelden te vinden. Ook daar wordt al decennia gas gewonnen. In 2023 was volgens het ministerie van Economische Zaken ongeveer 28 procent van de totale gasproductie in Nederland afkomstig uit kleine velden op land. Daarnaast zijn er in het verleden winningsvergunningen verstrekt aan gaswinningsbedrijven.

In veel gevallen wordt met argusogen gekeken naar de plannen en dat is nog eens versterkt door de problemen in Groningen. Het meest omstreden is het voornemen van gaswinningsbedrijf NAM gas te gaan winnen onder de Waddenzee. Unesco, de Waddenvereniging maar ook de provincie, Friese gemeenten en het waterschap willen niets weten van die gaswinning.

Ook in en rond het Groningse Warffum protesteren bewoners tegen de gaswinning onder hun voeten. Daar ligt een klein gasveld, grenzend aan het Groningenveld, waar al twee miljard kuub gas uit is gewonnen. Er zit volgens vergunninghouder NAM nog een miljard kuub in, genoeg om bijvoorbeeld Groningen nog twee jaar van gas te voorzien.

80 procent van de huizen is nog aangesloten op aardgas. De verwachting is dat dat nog ruim twee decennia zo zal blijven. In die tijd moeten huizen dus een andere warmtevoorziening krijgen, bijvoorbeeld een warmtepomp of een aansluiting op een warmtenet.