Ziekenhuis werkt samen met Jehovah’s getuigen en verbetert daardoor de zorg

Ze werken al decennia samen, het Hartcentrum van het Amphia Ziekenhuis in Breda en de Nederlandse tak van de Jehovah’s getuigen. Bas Gerritse is cardio-anesthesioloog in het ziekenhuis en loopt bij die nauwe samenwerking tegen verschillende problemen aan. Voor één daarvan – de bloedtransfusie – lijkt een oplossing in zicht.

Jehovah’s getuigen willen om religieuze redenen niet zomaar bloed toegediend krijgen. Dat kan lastig zijn, want bijvoorbeeld bij een hartoperatie verliezen patiënten vaak veel bloed. Artsen proberen dit dan op te vangen met een bloedtransfusie – het toedienen van donorbloed of eerder afgenomen eigen bloed.

Volgens Gerritse wordt zo’n 75 procent van de hartoperaties bij Jehovah’s getuigen in het Amphia Ziekenhuis uitgevoerd. Dat is zo gegroeid door de geloofsgemeenschap in de omgeving. Om te voorkomen dat Jehovah’s getuigen bij operaties zonder bloedtransfusie te veel bloed verliezen, ging het hartcentrum op zoek naar oplossingen.

“Wij werken al heel lang met een machine genaamd de ‘Cell Saver'”, zegt Gerritse. “Die kan het bloed opvangen dat je tijdens een operatie verliest en geeft je eigen, gereinigde bloed weer terug.” De machine is zo ingesteld dat hij alleen de rode bloedcellen teruggeeft.

“We bedachten als team een nieuwe toepassing, waardoor de machine ook de bloedplaatjes en het bloedplasma teruggeeft.” Dat is belangrijk voor de stolling van je bloed. Bloed dat een patiënt bij een operatie verliest direct teruggeven is voor Jehovah’s getuigen wel toegestaan.

Als patiënten met de Cell Saver bloed terugkrijgen dat makkelijker stolt, verliezen ze ook minder bloed. Dat maakt een bloedtransfusie minder snel nodig. “En dat is voor heel veel patiënten goed nieuws, bloedverlies verminderen is gunstig en transfusies komen altijd met risico’s”, legt de arts uit. Bovendien zou het ook financieel voordelig zijn, want transfusies zijn kostbaar en donorbloed is schaars.

De oplossing valt ook op bij de fabrikant van de Cell Saver, vertelt Gerritse. “Binnenkort komt hij speciaal vanuit Italië naar Breda om te kijken wat wij hier doen.”

Omdat het Amphia Ziekenhuis in Breda staat, spreekt Gerritse het meest met een afvaardiging van de geloofsgemeenschap in die stad. Dat gebeurt meerdere keren per jaar. Schiedammer Robert Platje heeft soms ook contact met het ziekenhuis als Jehovah’s getuigen daar een hartoperatie moeten ondergaan.

“De samenwerking is buitengewoon goed, ze zijn erg benaderbaar en betrokken bij de patiënt”, zegt hij. “We waarderen vooral de bereidheid om vast te houden aan de ethische norm dat de beslissing van een patiënt gerespecteerd moet worden.”

Nadat de nieuwe toepassing mogelijk werd ging Gerritse met de geloofsgemeenschap in overleg. “Wij verwelkomen de medische vooruitgang die ertoe leidt dat steeds meer artsen bloedbesparende technieken omarmen”, zegt Platje daarover.

En ook de Nederlandse Vereniging voor Thoraxchirurgie, de beroepsvereniging voor hartchirurgen, is blij met de ontdekking. “Dit kan tot een zorgverbetering leiden voor meer patiënten”, zegt bestuurslid Jerry Braun.

Bij bijvoorbeeld operaties aan de aorta of patiënten die voor een tweede keer worden geopereerd, is er vaak veel bloedverlies. “Daar zou dit kunnen helpen. Daarnaast is het verminderen van transfusies inderdaad altijd nuttig. Er moet wel nog meer onderzoek naar worden gedaan.”

Gerritse is blij met de samenwerking met de Jehovah’s getuigen. “Als ik nieuwe inzichten uit de medische wetenschap met ze deel, dan bespreken we daarna wat er binnen hun geloofsopvatting wel en niet mogelijk is bij behandelingen. Er is altijd heel prettig overleg, en iedereen in het Amphia Ziekenhuis heeft respect voor hun levensovertuiging.”