Zorgen over haalbaarheid plannen om ASML te houden: ‘Zonder steun niet uitvoerbaar’

Brabantse gemeenten maken zich zorgen over de haalbaarheid van de plannen van de overheid om chipfabrikant ASML in de regio te houden. Dat blijkt uit documenten van verschillende overheidsorganisaties, in handen van Omroep Brabant. Tekorten aan zowel geschikt personeel als financiële middelen vormen het grootste knelpunt.

In maart vorig jaar trok het demissionaire kabinet 1,73 miljard euro uit om techbedrijven zoals ASML en NXP in Eindhoven te houden. ‘Project Beethoven’ richt zich op drie zaken: het versterken van het onderwijs, het aanpakken van de infrastructuur en het bouwen van nieuwe huizen in de regio.

Eindhoven en twintig omliggende gemeenten worden ook wel de Brainportregio genoemd. De gemeenten werken samen in de Metropoolregio Eindhoven. Samen leggen ze zo’n 700 miljoen euro bij voor Project Beethoven.

Voor de uitwerking van de plannen zijn ambtenaren met kennis van zaken nodig, maar daar schuurt het. Vooral de kleinere gemeenten in de regio hebben moeite met het vinden van geschikt personeel. “Daardoor gaan dingen minder snel dan we willen”, zegt wethouder Slijper van de gemeente Best.

Hij merkt dat onder meer verkeerskundigen, gebiedsontwikkelaars en projectmanagers schaars zijn. “Op het gebied van mobiliteit gaat het daarom minder snel dan we willen. We lopen een vertraging op van zeker een jaar.”

Niet alleen is er een personeelstekort bij het uitvoeren van de plannen, ook daarna voorzien gemeenten problemen. Want om het groeiende aantal inwoners aan te kunnen, zijn nieuwe voorzieningen zoals huisartsenposten en scholen nodig.

Meerdere gemeenten maken zich zorgen over het vinden van personeel, maar ook over de financiering van deze voorzieningen. “Er is breed bij gemeenten bezorgdheid geuit over de uitvoerbaarheid van de Beethovendeal vanwege de uitvoeringskracht van alle partners ervan”, staat volgens Omroep Brabant in een intern verslag van een bijeenkomst van de Metropoolregio Eindhoven.

Terwijl Project Beethoven veel investeringen vergt, hangen gemeenten tegelijk bezuinigingen boven het hoofd. Het Rijk heeft vanaf 2026 ongeveer drie miljard euro per jaar aan bezuinigingen op de gemeenten ingeboekt. De verwachting is dat investeringen in nieuwbouw, infrastructuur en schoolgebouwen in het hele land op een lager pitje worden gezet.

Ook dat is een tegenslag voor de kleine gemeenten in de Brainportregio. “We kunnen de onroerendezaakbelasting en de toerismebelasting niet oneindig verhogen”, schrijft de gemeente Waalre. “Een aantal plannen is zonder steun niet uitvoerbaar”, aldus de gemeente Reusel-De Mierden.

De grotere steden uit de regio Eindhoven en Helmond merken er minder van, zegt de Eindhovense burgemeester Dijsselbloem. Toch deelt hij de zorgen. “Overal is gebrek aan uitvoeringskracht.”

Een aantal kleine gemeenten zal moeten gaan bezuinigen, zegt hij. “Dat is vervelend.” Toch hoopt hij dat de gemeenten het gezamenlijk kunnen oplossen. “Eindhoven merkt er heel weinig van, dus wij kunnen voort met investeren en we breiden de organisatie uit zodat we de Beethovengelden kunnen besteden.”