Zorgen over jonge slachtoffers fatbike-ongelukken na ‘meetweek’

• Sharyfah Bhageloe

  Redacteur Binnenland

De helft van de slachtoffers die door een ongeluk met hun fatbike op de spoedeisende hulp belanden, is jonger dan 16 jaar. Die conclusie trekt kenniscentrum VeiligheidNL uit een ‘meetweek’ die onlangs werd gehouden. De organisatie noemt de resultaten zorgelijk.

Tijdens het onderzoek registreerden ziekenhuizen van 30 september tot en met 6 oktober het aantal ongelukken met fietsen. Alle 82 ziekenhuizen met een spoedeisende hulp deden mee, zegt VeiligheidNL.

In die week telden de ziekenhuizen in totaal 1291 slachtoffers. 96 van hen zaten op een fatbike, 480 op een andere e-bike en 715 op een ander soort fiets. De meeste gewonde fietsers werden geregistreerd in Noord-Holland. Bij ongelukken met ‘gewone’ e-bikes was 51 procent van de slachtoffers ouder dan 55 jaar.

Volgens de laatste schatting in 2022 van de RAI Vereniging waren er in dat jaar 3,8 miljoen e-bikes op de weg. Hoeveel fatbikes er in Nederland zijn, is onbekend. Het vervoermiddel, een elektrische fiets met dikkere banden en een robuuster frame, is relatief nieuw en wordt nog niet zorgvuldig geregistreerd.

Directeur Martijntje Bakker van VeiligheidNL zegt dat de meetweek iets van helderheid schept over het aantal ongelukken. “We hebben nu wel een beter beeld over de daadwerkelijke omvang van ongevallen met zowel fatbikes als e-bikes”, zegt ze.

Er werd geregistreerd om wat voor ongelukken het ging, wat de ernst was van de verwondingen en wat de leeftijd was van de bestuurder. Ook hielden de ziekenhuizen bij of de slachtoffers een helm droegen.

Bakker verwacht op basis van de cijfers dat er 5000 fatbike-berijders in een jaar op de SEH belanden. “Dat vind ik veel.”

Voor de fatbike gelden nu nog dezelfde regels als voor een normale elektrische fiets. Dat betekent dat je geen rijbewijs nodig hebt en niet per se een helm hoeft te dragen. Er geldt geen leeftijdsgrens, dus ook jonge kinderen mogen op een fatbike rijden.

In de politiek klinkt echter een roep om maatregelen. Vorige maand nam een grote meerderheid van de Tweede Kamer nog een motie aan voor een helmplicht en een verbod voor kinderen onder de 14 jaar. VeiligheidNL pleit voor een verbod tot 16 jaar voor alle elektrische fietsen.

De organisatie vindt de cijfers uit de meetweek zorgwekkend. 22 procent van de mensen die zich na een fatbike-ongeluk melden op de spoedeisende hulp wordt vervolgens opgenomen in het ziekenhuis. Bij andere fietsen is dat percentage lager.

Marcel Aries, voorzitter van Artsen voor Veilig Fietsen en in die hoedanigheid ook initiatiefnemer van de meetweek, sluit zich bij die zorgen aan. “Dit gaat niet over schaafwonden, maar over echt serieuze letsels. Denk hierbij aan botbreuken, hersenbloedingen en scheuren in de buikorganen.”

De ernst van het letsel heeft volgens Aries met het type voertuig te maken. “De fatbike is in vergelijking met de gewone fiets en de e-bike nog een wat zwaarder voertuig en kan nog harder.” Hij wijst erop dat kinderen onder de 16 jaar, de grootste groep onder de fatbike-gewonden, “bijzonder kwetsbaar” zijn.

“Deze groep jongeren heeft kwetsbare hersenen en een kwetsbare buikwand. Een fatbike kan tot wel 50 kilometer per uur. We mogen blij zijn dat er nog niet een hele hoop doden zijn gevallen.”