‘Zuid-Korea is ondanks onrust een krachtige democratie’

Precies een maand na de mislukte machtsgreep van president Yoon is de rust in Zuid-Korea nog niet teruggekeerd. De inmiddels op non-actief gezette president verschanst zich in de presidentiële ambtswoning. De poging van vannacht om hem te arresteren mislukte. Het arrestatieteam werd tegengehouden door de presidentiële garde, wat loyale militairen en duizenden van zijn aanhangers.

Toch laten de gebeurtenissen van vannacht en de afgelopen weken zien dat de democratie in Zuid Korea diepgeworteld is, meent journalist en Korea-deskundige Casper van der Veen. “Het is nu precies een maand geleden dat Yoon de militaire noodtoestand afkondigde die door het parlement bijna direct werd weggestemd. Veel mensen zeiden toen tegen mij: ‘Ik dacht dat Zuid-Korea een stabiele democratie was, maar ik had het blijkbaar verkeerd’. Waarop ik dacht: iemand probeert iets autocratisch en het mislukt eigenlijk meteen. Dat geeft me juist vertrouwen in die democratie.”

De gebeurtenissen daarna versterkten dat vertrouwen. Yoon werd geschorst en wordt nu vervolgd. Hij verzet zich hardnekkig, maar er is nog geen schot gelost en geen slachtoffer gevallen. “Ik zie een krachtige democratie die een poging tot een machtsgreep heel snel de kop indrukt”, zegt Van der Veen.

Ook de houding van de media draagt bij aan dat beeld. Yoon plaatste de media op 3 december onder het gezag van het militaire bestuur dat hij in het leven had geroepen. Dat had geen enkel effect. “Vervolgens zijn de media gaan doen wat ze altijd deden: kritisch verslag doen van wat er gebeurt”, aldus Van der Veen.

Ook van Yoons verbod op politieke activiteiten kwam niets terecht. Politici klommen over de hekken van het parlement om de noodtoestand te herroepen. En twee derde van het parlement stemde op 14 december voor zijn afzetting, onder wie enkele leden van Yoons eigen conservatieve partij.

Ook een grote meerderheid van de bevolking wil niet met Yoon verder. De dag dat hij werd afgezet, stond nog maar 11 procent van de Zuid-Koreanen achter hem.

Van der Veen dacht direct na de machtsgreep al dat de politieke carrière van Yoon voorbij was en dat denkt hij nog steeds. Hij vindt het vreemd dat Yoon dat zelf niet begrijpt. “Maar het denken en handelen van Yoon wekken wel vaker verbazing op.”

Yoon wordt verdacht van machtsmisbruik en aanzetten tot een opstand. Het ambt van president beschermt hem niet tegen zo’n aanklacht. Hij heeft al drie keer geweigerd om naar de rechtbank te komen om zich te laten horen. Dat betekent in Zuid-Korea dat je gearresteerd mag worden en dat is wat de politie de afgelopen nacht probeerde.

Het arrestatiebevel is geldig tot maandag, daarna moeten de aanklagers opnieuw naar de rechter om een arrestatiebevel aan te vragen. Het is afwachten of dit weekend een nieuwe poging volgt om hem uit zijn paleis te halen.

De druk op de presidentiële garde neemt ondertussen toe. Meerdere leden van de garde zijn aangeklaagd voor obstructie van de rechtsgang. Mogelijk staken ze nu hun verzet tegen de arrestatie van Yoon om zichzelf niet verder in de nesten te werken.

Verder is de afzettingsprocedure nog altijd niet afgerond. Het laatste woord is aan het constitutioneel hof. Daar loopt een procedure, maar het is nog onduidelijk wanneer die wordt afgerond.