NOS Nieuws•
Het KNMI gaat dit jaar meer informatie verstrekken over de gevoelstemperatuur, zeker in perioden dat het erg warm is. Die gevoelstemperatuur zal ook worden meegewogen bij het bepalen van de kleurcodes die door het instituut worden afgegeven om mensen te waarschuwen voor hitte. “Als we zien dat de hittekracht hoog is, is dat aanleiding om sneller een zwaardere code af te geven”, vertelt KNMI-hoofddirecteur Maarten van Aalst.
De uitgebreidere focus op de gevoelstemperatuur werd nader besproken naar aanleiding van het rapport De staat van ons klimaat, waarin het KNMI jaarlijks een overzicht geeft van het weer in klimaatperspectief. Afgelopen jaar werd al bekend dat zo’n waarschuwingssysteem, de zogeheten ‘hittekrachtindex’, was ontwikkeld in samenwerking met meerdere onderzoeksinstituten.
In het nieuwste De staat van ons klimaat-rapport, over 2024, is vanzelfsprekend veel aandacht voor het feit dat afgelopen jaar met gemiddeld 11,8 graden in De Bilt opnieuw een recordwarm jaar was. Het KNMI ziet dat Nederland opwarmt met een snelheid van ongeveer 0,4 graden per 10 jaar, wat twee keer zo snel is als de wereldgemiddelde opwarming.
Vergeleken met de periode 1901-1930 was het in 2024 gemiddeld 2,9 graden warmer. “Daar verbazen mensen zich weleens over, maar dat is dus wel een groot verschil. En bij warmere klimaten zijn vaker hittegolven te verwachten. Afgelopen jaar was dat niet zo, maar we schatten in dat dat de uitzondering was en dat we het dus vaker gaan tegenkomen”, verklaart Van Aalst de aandacht voor de gevoelstemperatuur.
2024 was net zo uitzonderlijk warm als 2023:
Als voorbeeld van een situatie waarin aandacht voor hittekracht een verschil kan maken, noemt Van Aalst de marathon in Leiden, waarbij vorig jaar hardlopers naar het ziekenhuis moesten. “Toen was het 25 graden en je zou denken dat je dat wel aankan, maar de luchtvochtigheid was ook hoog. Die combinatie leidde tot een hoge belasting van de hulpposten, waardoor de marathon werd afgeblazen. Aandacht voor de hittekracht, ook in de voorbereiding en communicatie, kan in zo’n geval helpen.”
Uit het rapport komt verder naar voren dat het in 2024 ’s nachts uitzonderlijk warm was, met name in de lente. De jaargemiddelde minimumtemperatuur was met 7,7 graden de hoogste ooit gemeten, 0,1 graad warmer dan een jaar eerder.
Net als in 2023 vroor het vorig jaar ook niet één dag de hele dag. Niet eerder waren er in De Bilt twee jaren aaneen zonder ijsdagen. Het aantal dagen met vorst was ook kleiner dan ooit.
233 hete dagen
Met name voor Caribisch Nederland gaat het KNMI in dit rapport al in op de gevoelstemperatuur. In die regio was het het warmste jaar ooit gemeten. De gemiddelde temperaturen op Sint-Maarten, Sint-Eustatius en Saba lagen op 28,4 graden en op Aruba, Bonaire en Curaçao op 29,1 graden.
Naast de hoge temperaturen zag het KNMI in het Caribisch gebied ook minder wind en een hoge luchtvochtigheid. Die combinatie leidt tot een hogere gevoelstemperatuur dan wanneer er een verkoelende wind waait. Op Curaçao is een recordaantal van 233 hete dagen gemeten. Dat zijn dagen waarop de maximumtemperatuur boven de 32,2 graden ligt. Het vorige record was fors lager: 198 dagen.
Ook al was het recordwarm, Van Aalst denkt dat veel Nederlanders zich 2024 vooral zullen herinneren als nat jaar. “Het heeft veel geregend, met extreme pieken. Denk aan de zware regenval in Twente, waar het water kniehoog stond op de snelweg A1. Juist die weersextremen, die we ook wereldwijd weer zagen in 2024, baren ons zorgen.”
Er waren bovengemiddeld veel dagen met zware neerslag:
Landelijk viel in Nederland 1055 millimeter neerslag, waarmee 2024 op de derde plaats van de meetreeks sinds 1906 komt. Zeker ook het aantal dagen met zware neerslag viel op. Eind vorige eeuw telde het KNMI gemiddeld vijf dagen per jaar met zware neerslag, maar deze eeuw steeg dat tot nu toe naar ongeveer negen per jaar. In 2024 waren er zelfs dertien dagen met extreme neerslag, vooral in mei, juli en september.
Nat en warm, zo omschreven weerpresentatoren Willemijn Hoebert en Peter Kuipers Munneke weerjaar 2024:

Het weerjaar 2024: nat én warm
Terugverwijzend naar het klimaatakkoord van Parijs heeft Van Aalst waarschuwende woorden bij zijn toelichting op De staat van het klimaat 2024. “De vingerafdruk van klimaatverandering zien we steeds meer. We komen nu in het overgangsgebied waarvan het akkoord van Parijs zegt: daar moeten we van wegblijven.”